SPOTKANIE
Malarstwo Safronowa gościło w naszej galerii już kilkakrotnie. Jak pamiętam Gosza rozpoczynał w ogóle jej działalność blisko 20 lat temu, kiedy wyglądała jeszcze nieświetnie, zaaranżowana ad hoc na parterze Rozgłośni. Nikt też nie przypuszczał wtedy, że stanie się wkrótce znaczącym nie tylko w Katowicach miejscem prezentacji i konfrontacji artystycznych. Gosza pokazał około dwudziestu prac olejnych, które przyciągały uwagę zarówno samych dziennikarzy jak i gości Radia. Komunikatywne, przedstawiające malarstwo, duża biegłość w operowaniu kolorem i laserunkiem, odważna deformacja linii i przede wszystkim nastrój. Klimat ujęć. Tak, to się po prostu podobało. I prawie każdy, bez względu na takie czy inne preferencje mówił bez ogródek, że „coś takiego chętnie powiesiłbym u siebie w domu”. Oczywiście podobne stwierdzenia żadnym kryterium w sztuce nie są i być nie mogą, ale osobiście bym ich nie lekceważył. Jak by nie patrzeć są wyrazem zainteresowania a nawet emocji, o aprobacie dla nieoczywistej wizji już nie wspominając.
Safronow skończył dobrą, a nawet bardzo dobra szkołę (Moskiewski Instytut Poligraficzny w latach 70.), warsztat opanował biegle, a co bardziej istotne pozostał uczciwy i wierny swoim osobistym wyborom i preferencjom, nie wskakując ochoczo w aktualne „izmy”, mody czy maniery. Zatem liryzm, wrażliwość, subtelne wnikanie w grę światła, no i ta rosyjska chciałoby się powiedzieć d u s z a.
Bez wątpienia najważniejszym punktem odniesienia dla tego malarstwa jest impresjonizm i postimpresjonizm, z jawnym nawiązaniem zwłaszcza do Cezanne'a. Kontur przedmiotów, bez względu na to czy będzie to parasol w kafejce, obłok, drzewo czy postać ludzka zbliża się do form geometrycznych i to one budują pola napięć konturu dodatkowo wzmocnione kolorem. Naturalnie malarz, autentyczny malarz, nigdy nie płynie z prądem doktryny. Sposoby i schematy są nieustannie przekraczane i modyfikowane. Dlatego znajdziemy tu także nieoczekiwane „zwroty akcji”, ekspresjonistyczne deformacje, odwrócone konieczności i wzory.
Chciałbym również zwrócić uwagę na „malowanie z natury”. Otóż Safronow, mimo że fotograf znakomity, bardzo rzadko tworzy zamknięty w czterech ścianach pracowni, mając przed sobą odbitki zdjęć. Albo komponuje sytuację na płótnie kreując jej poszczególne elementy w większą fantasmagorię (pamiętny cykl jego pasteli o dramatycznym przesłaniu), albo – i tak jest najczęściej – zanurza się w plener, uzbrojony w sztalugę, kasetę z farbami i jeden ze swych słynnych kapeluszy. To ma znaczenie właściwie podstawowe, bo nieprawdopodobna zmienność nieruchomych zdawałoby się fragmentów natury wyzwala w każdym prawdziwym artyście nieprzewidywalne emocje, a także... umiejętności. Konieczność sprostania plamą temu całemu kalejdoskopowi opalizujących kształtów „spina” i mobilizuje.
Na koniec jeszcze jedna refleksja: Gosza Safronow jest również malarzem nastrojów stricte już radiowych. Jego niski ciepły głos, naturalność, ale także uwodzący akcent przytrzymują przy odbiornikach nawet tych, którym chwila bez muzyki zdaje się „awarią na łączach”. Kiedy przed laty prowadziłem z nim wielogodzinne nocne programy, słuchacze zwłaszcza żeńska ich część, przychodzili – bywało – do Radia nazajutrz, w nadziei, że zobaczą jak wygląda ten „romantyczny Rosjanin”... Zdarzało się, że mogli obejrzeć tylko jego obrazy, co też uznawali za ważne i cenne SPOTKANIE.
Maciej Szczawiński
wrzesień 2014
