Sen pełni w naszym życiu bardzo ważną rolę. Odpowiednia bowiem jego ilość w nocy jest warunkiem naszego dobrego funkcjonowania w ciągu dnia. Jednak nie tylko ilość jest tutaj ważna, ale i jakość. Co zatem zrobić, by sen był efektywny?
Świadomość podczas snu
Podczas snu nasz umysł nadal pracuje, jednak nie jesteśmy już w stanie tzw. czuwania. Co może zadziwić - nasz umysł nadal jest świadomy, choć jego praca jest wolniejsza. "Najbardziej odpoczywamy, kiedy zapadamy w tzw głęboki sen, określany jako wolnofalowy, wtedy aktywność mózgu niemal całkowicie zanika. W zamian uruchamia się wiele procesów, m.in. regeneracji, uwalnia się np. hormon wzrostu, który u dzieci sprawia że rosną" - tłumaczy profesor Władysław Pierzchała, internista i pulmonolog, twórca pierwszej na Śląsku Pracowni Snu.
Fazy snu
Aby w nocy nasze ciało mogło się zregenerować musimy przejść przez 4-5 faz snu głębokiego. Aby sen był efektywny musi być zapewniona naprzemienność poszczególnych stanów NREM (sen spokojny i głęboki) i REM (z szybkim ruchem gałek ocznych, które występują przy marzeniach sennych). Ważna jest też ciągłość snu. O tym jak ważny jest sen świadczy to, że już po 24 godzinach pozbawiony jego człowiek zaczyna nieprawidłowo reagować na wszystkie bodźce zewnętrzne. Przedłużająca się bezsenność, czy niedosypianie prowadzi do strat psychicznych i emocjonalnych. Osoby takie słabiej panują nad emocjami, mają obniżona koncentrację i gorszą zdolność podejmowania decyzji.
Rola snu w codziennym funkcjonowaniu
Możemy włożyć maksimum wysiłku w wykonywaną w ciągu dnia pracę, ale jeśli w nocy dobrze się nie wyśpimy, spora część tego wysiłku pójdzie na marne.
A to dlatego, że kolejną rolą snu jest gromadzenie i przechowywanie, czyli zapamiętywanie nowych informacji – piszą B. Stulberg i S. Magness w książce pt. „Pełnia Twoich możliwości”. Kiedy śpimy, a zwłaszcza kiedy śnimy, nasz mózg dokonuje przeglądu wszystkich rzeczy z którymi zetknęliśmy się na jawie, po czym decyduje, co z tego warto zachować w pamięci. Ludzie, którzy nie wysypiają się dostatecznie, wypadają gorzej niemal w każdym zadaniu wymagającym skupienia uwagi czy wysiłku, jak na przykład rozwiązanie skomplikowanego problemu , nauki nowej umiejętności, czy przestrzeganie diety. Można powiedzieć, że sen nie tylko pozwala nam wycisnąć jak najwięcej z tego, co robimy dzisiaj ale także daje energię do wyzwań w przyszłości.
Podczas snu rozwijamy się, rozwijając nie tylko nasze „mięśnie poznawcze i emocjonalne”, ale i fizyczne.
W ciągu dnia wystawiamy się na działanie różnych bodźców psychologicznych (obciążenie), a w trakcie snu próbujemy to wszystko zrozumieć (odpoczynek). To dlatego, gdy sen jest efektywny, budzimy się kolejnego dnia rano dosłownie bardziej rozwinięci. Tak więc można powiedzieć, że sen ma wpływ nie tylko na to co przed nami ale, co może wydać się zaskakujące, także na to "co za nami”, a dokładniej, jak to co przeżyliśmy przetworzymy i wykorzystamy. To stosunkowo nowe odkrycie naukowe.
Jak spać, by się wyspać
Aby lepiej się wysypiać w nocy, warto przestrzegać poniższych wskazówek zalecanych przez czołowych badaczy snu:
I na koniec najważniejsza informacja, szczególnie dla pań: nie ma lepszego kosmetyku niż głęboki, spokojny i odpowiednio długi sen.
Tekst: Katarzyna Herbuś
