Radio Katowice
Radio Katowice / Gwiaździarnia Pana Jana
Gwiaździarnia Pana Jana 12-18.03.2023
11.03.2023
20:20:00

Zapowiada się tydzień z bardziej już przedwiosenną pogodą – odrobiną przejaśnień i w większości kilkunastostopniowymi temperaturami za dnia, ale również dodatnimi nocą. Takie są prognozy synoptyków. Astronomiczne wydarzenia można przewidzieć praktycznie ze stuprocentową pewnością. Przy takiej niezbyt jednak sprzyjającej obserwacji nieba pogodzie, pociechą niech będzie fakt, że najbliższy tydzień nie przyniesie żadnych szczególnych wydarzeń, które możnaby zaobserwować na bezchmurnym niebie.


Niewiele dzieli nas już od wiosennej równonocy, związanej z osiągnięciem przez Słońce punktu Barana, co w tym roku nastąpi nocą z 20 na 21 marca o godz. 22:24 czasu jeszcze zimowego. Przypomnijmy, że moment ten określamy względem centrum słonecznej tarczy. Omawiane niedawno czynniki, jakimi są refrakcja atmosferyczna i określanie momentów wschodu i zachodu Słońca względem krawędzi, a nie centrum słonecznej tarczy powodują, że już w tym tygodniu, w najbliższy piątek, w całej Polsce, niezależnie od szerokości geograficznej, dzień trwać będzie 12 h, a noc z piątku na sobotę będzie już o 3 min krótsza od dnia. Warto przy okazji zwrócić również uwagę na fakt, że nawet w tym dniu, ani kiedykolwiek w roku, wschody i zachody Słońca na terenie Polski nie mają miejsca o tej samej godzinie, bowiem to zależy od długości geograficznej danego miejsca. Obszar naszego kraju rozciąga się z zachodu na wschód od 14°07’E do 24°09’E, a więc na nieco ponad 10° i zawsze taki sam obraz nieba, a więc m.in. wchody, górowania czy zachody wszelkich obiektów, na krańcach zachodnich następują o 40 min później niż na wschodnich. Najczęściej ich momenty podawane są dla centrum Polski: 19°E/52°N, jednak w Gwiaździarni zazwyczaj dla Górnego Śląska: 19°E/50°N. 

W Katowicach, w niedzielę 12 marca, od wschodu o godz. 6:03 do zachodu o 17:45, Słońce wędruje ponad horyzontem 11 h 42 min, o 11:54 górując 36,4° ponad horyzontem. W sobotę 18 marca Słońce wschodzi o 5:50, a zachodzi o 17:55, zatem dłuższy już od nocy dzień trwa 12 h 05 min, zaś w prawdziwe południe, o 11:52, nasza Dzienna Gwiazda wznosi się na 38,8°, o kolejne blisko 2,5° wyżej. 

W tym tygodniu Księżyc, z tarczą oświetloną 3 dni przed ostatnią kwadrą w 81%, rozpoczyna swą wędrówkę w zachodniej części gwiazdozbioru Wagi, 3° od jego najjaśniejszej gwiazdy Zubenelgenubi, w poniedziałek przed południem wkraczając do kolejnej zodiakalnej konstelacji, Skorpiona. Nocą z poniedziałku na wtorek około godz. 2:00, godzinę po wschodzie, nasz naturalny satelita minie w odległości zaledwie 52’ Antaresa, najjaśniejszą gwiazdę Skorpiona. Po 27 godz. wędrówki przez Skorpiona, po kolejnych niespełna 20 godzinach spędzonych w południowej części konstelacji Wężownika, w środę rano Księżyc osiągnie granice Strzelca, na przebycie którego potrzebuje 2 doby i 6 godzin, ostatnie 1,5 doby tego tygodnia spędzając już w gwiazdozbiorze Koziorożca, świecąc tarczą w kształcie kilkunastoprocentowego sierpa. Podobnie jak przed tygodniem, na całej tej trasie Księżyc nie spotka żadnej z planet, jeśli nie liczyć byłej planety, obecnie jednej z 5 planet karłowatych, Plutona na pograniczu Strzelca i Koziorożca. Na rozpoczynające marcową serię koniunkcji Księżyca z planetami spotkanie z Saturnem musimy poczekać do przyszłej niedzieli, 19 marca. 

Jedynymi wydarzeniami tego tygodnia w świecie planet, o których warto wspomnieć, są trzy następujące w niewielkich odstępach czasu koniunkcje, których niestety nie mamy szans obserwować. Nocą z środy na czwartek krótko po północy Neptun, a w piątek tuż przed południem Merkury znajdą się w koniunkcji ze Słońcem, znikając w jego blasku. Niemal dokładnie w środku pomiędzy tymi dwoma zdarzeniami, w czwartek wczesnym wieczorem nastąpi wzajemna koniunkcja Merkurego z Neptunem, oczywiście również niedostępna dla amatorskiej obserwacji. 

W ten ostatni zimowy tydzień, rzućmy jeszcze okiem na układ gwiazd na wieczornym niebie. W środku tygodnia, krótko po zmierzchu cywilnym nadal w południowej części nieba dominują gwiazdy Zimowego Sześciokąta, jednak 30° ponad wschodnim horyzontem błyszczy już Regulus z Lwa, krótko później pojawia się Gwiazda Wiosenna, czyli Arktur z Wolarza, a po 21:00 Spika czyli Kłos Panny – trzy gwiazdy wytyczające wierzchołki Trójkąta Wiosennego, gwiezdnego symbolu tak bliskiej już pory roku. 

Pora na zagadkową część Gwiaździarni. Na początek, podsumujmy cykl 4 zagadek minionego miesiąca. Otrzymaliśmy na nie w sumie 76 poprawnych odpowiedzi od 23 Słuchaczek i Słuchaczy. Byli to, w kolejności alfabetycznej imion:  

Adam z Bielska-Białej, Bogdan z Orzesza, Damian z Zabrza, Franciszek z Kaczyc, Grzegorz z Zabrza, Halina z Rudy Śl., Hanna i Tadeusz z Rudy Śl., Henryk z Bytomia, Henryk z Lędzin, Henryk z Pielgrzymowic, Jakub z Mysłowic, Justyna z Olesna, Marek z Woźnik, Piotr z Bystrej, Piotr z Gliwic, Piotr z Krzanowic, Piotr z Wisły, Piotr z Zabrza, Przemysław z Krakowa, Stefan z Rudy Śląskiej, Wiesław i Paweł z Myszkowa, Wiesław z Zawiercia, Wojciech z Żywca i Zygmunt z Brennej. 

Spośród 12 uczestników, autorów kompletu 4 poprawnych odpowiedzi, honorowy tytuł Gwiaździarza Miesiąca Lutego przypadł Pani Justynie z Olesna. Gratulacje!

Na pytanie sprzed tygodnia, o największy i najmniejszy z gwiazdozbiorów składających się na Sześciokąt Zimowy, otrzymaliśmy niemal same poprawne odpowiedzi. Największym pośród nich jest gwiazdozbiór Byka, o powierzchni 797 stopni kwadratowych, zaś najmniejszym Mały Pies: 183 stopnie kw. 

A oto dzisiejsza zagadka. Jak długo, z dokładnością do 1/2 doby, potrwa tegoroczna astronomiczna wiosna? 

Odpowiedzi prosimy przesyłać do czwartku 16 marca na adres: gwiazdziarnia@radio.katowice.pl. Zapraszam do odpowiedzi i na kolejne spotkanie w Gwiaździarni Pana Jana za tydzień.  



Radio Katowice / Audycje / Gwiaździarnia Pana Jana
Gwiaździarnia Pana Jana
 
 Sobota
 19:00
 


Cotygodniowy krótki opis aktualnego wyglądu nieba nad Śląskiem. Omówienie dostępności obserwacji oraz zmian położeń Księzyca i planet w ciągu najbliższego tygodnia, wraz z szerszym omówieniem ciekawszych okresowych wydarzeń astronomicznych, dostępnych do obserwacji dla każdego – gołym okiem lub za pomocą lornetki. 

Proponujemy również  zagadkę astronomiczną. Spośród najaktywniejszych uczestników zagadek, każdego miesiąca typowany jest honorowy Gwiaździarz Miesiąca. 

Istniejącą od 1990 roku audycję prowadzi doświadczony popularyzator astronomii Jan Desselberger. 

Nowe odcinki gwiezdnej gawędy Pana Jana ukazują się w każdą sobotę wieczorem na  www.radio.katowice.pl/gwiazdziarnia

Kontakt z autorem: gwiazdziarnia@radio.katowice.pl



Zobacz także Gwiaździarnia Pana Jana

Autopromocja
Kontakt

Polskie Radio Regionalna Rozgłośnia w Katowicach
Radio Katowice SPÓŁKA AKCYJNA w likwidacji
ul. Ligonia 29, 40-036 Katowice
tel. +48 32 2005 400, fax +48 32 2005 581
e-mail: sekretariat@radio.katowice.pl
NIP 634-00-20-312
konto: ING BSK SA O/Katowice
IBAN: PL 57 1050 1214 1000 0007 0006 0692
Kod BIC (Swift): INGBPLPW
Redaguje zespół: Redakcja Nowych Mediów
tel. +48 32 2005 525, +48 32 2005 487
e-mail: radio@radio.katowice.pl

Copyright © by Polskie Radio Regionalna Rozgłośnia w Katowicach Radio Katowice SA