Zbliża się 20. rocznicy wstąpienia Polski do Unii Europejskiej.
Czy był to dobry czas dla naszego kraju? Jakie wyzwania czekają wspólnotę w najbliższym czasie? Z Janem Olbrychtem, posłem do Parlamentu Europejskiego z Platformy Obywatelskiej, laureatem wyróżnienia "Ambasador Śląska" w ramach Nagrody imienia Kazimierza Kutza, rozmawia Paweł Nadrowski.
Gościem Radia Katowice jest Jan Olbrycht, poseł do Parlamentu Europejskiego czterech kadencji, były burmistrz Cieszyna, a także były marszałek województwa śląskiego. Dzień dobry.
Dzień dobry.
Warto dodać, że od teraz także laureat wyróżnienia „Ambasador Śląska” w ramach Nagrody im. Kazimierza Kutza. „Ambasador Śląska” co to dla pana posła oznacza?
To oczywiście jest pewien symbol. Symbol tego, że środowisko na Śląsku, środowisko ludzi kultury, nauki, uznało, że jestem osobą, którą mogą traktować mieszkańcy Śląska -reprezentowani właśnie przez tych ludzi- jako swojego przedstawiciela na zewnątrz. W tej sytuacji jest to wyróżnienie takie bardzo poważne, bo najtrudniej jest dostawać wyróżnienia we własnym gronie, we własnym środowisku. Nikt nie jest prorokiem we własnym kraju. Natomiast jeżeli się dostaje nagrodę, która pokazuje że ktoś dostrzega prace czy docenia pracę, to zawsze jest ogromna przyjemność.
W gronie laureatów Nagrody im. Kazimierza Kutza są przede wszystkim ludzie ze środowisk kulturalnych, no i właśnie tutaj pytanie, jak to jest ze śląską kulturą? Czy ona się rozwija pana zdaniem?
Śląska kultura była zawsze jedną z najsilniejszych w kraju. Jeżeli popatrzylibyśmy na poszczególne dziedziny sztuki, bo to przecież z jednej strony właśnie Teatr Śląski, przez który przewinęli się wielcy artyści polscy począwszy do Gustawa Holoubka itd., i to jest taki teatr który jest na bardzo dobrym poziomie, jak również bardzo aktualny w podejmowanych działaniach i w różnego typu inscenizacjach. To jest jedno. Po drugie muzyka na najwyższym poziomie. Tutaj jeżeli byśmy popatrzyli na wielkie nazwiska pochodzące ze Śląska, to Akademia Muzyczna w Katowicach wypuściła rzeczywiście ogromną ilość gwiazd światowych i to w dalszym ciągu jest utrzymywane. Proszę zwrócić uwagę, że NOSPR jest jedną z najlepszych sal, jeśli chodzi o akustykę, na świecie i przyciąga melomanów z całej Polski, z zagranicy. Jeżeli ktoś się interesuje sztuką to dobrze wie, że Akademia Sztuk Pięknych jest jedną z lepszych w Polsce, w związku z tym to jest również kwestia artystów-plastyków. Już nie mówiąc o wielkich, znakomitych postaciach i nazwiskach jeżeli chodzi o architekturę. To także są ludzie, którzy znani są w całej Polsce. Tu nie mamy się czego wstydzić. Uważam, że Śląsk to jest z jednej strony ciężki przemysł, wielkie doświadczenia, trudne, bardzo skomplikowane, ogromna ilość wykształconych inżynierów a równocześnie…
Zupełnie inna strona.
…być może dlatego, bo ktoś zawsze mówił -ja pamiętam jak byłem na studiach-, że najbardziej zainteresowani kulturą są nie ludzie na uniwersytetach, ale właśnie na politechnikach. Coś takiego jest, że jest taka potrzeba w tym środowisku wysokiej kultury. Myślę, że to jest dla Śląska ogromnie ważne.
Panie pośle było o kulturze, to teraz będzie o polityce. Lada moment, 1 maja, to już będzie 20 lat od kiedy Polska jest pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. Pytam pana posła jako osobę, która jest w Parlamencie Europejskim od samego początku, czy to był dobry czas dla Polski, czy to był dobry czas dla województwa śląskiego?
Odpowiedź: różnie bywało. Początki były takie, że przyjmowani byliśmy z ogromnym entuzjazmem. Mam na myśli, nie tylko my jako posłowie, tylko w ogóle Polska. Polska w Unii Europejskiej kojarzyła się z takim pozytywnym doświadczeniem, z Solidarnością, z taką świeżością, z takim nowym spojrzeniem w ogóle na demokrację. Tak nas przyjmowano i takie były wobec nas oczekiwania, że będziemy takim nowym powiewem demokracji w Europie Zachodniej. I tak było przez kilka lat, rzeczywiście byliśmy absolutnie w czołówce. To były czasy między innymi wtedy kiedy Jerzy Buzek został przewodniczącym Parlamentu. Nieprzypadkowo Donald Tusk szefem Rady Europejskiej. To symboliczne przykłady tego jak środowiska były dostrzegane. Potem było gorzej. Przez 8 lat -muszę powiedzieć-, że bardzo zaniedbano pozycję Polski w imię interesu narodowego, co jest pewnym zaprzeczeniem, ale wydaje mi się, że generalnie nastawienie do Polski w dalszym ciągu jest pozytywne, tym bardziej, że dzisiaj dostrzega się, że Polska wróciła na taki główny nurt europejski. Wcale nie jest jakaś bezkrytyczna w stosunku do Europy, Unii Europejskiej, tylko jako poważny, zdecydowany gracz, który będzie brał udział w rozwoju Europy. Odpowiedź właściwie jest taka: 20 lat to z jednej strony dla nas ogromne doświadczenie, ale proszę patrzeć na normalnych mieszkańców, te 20 lat to są kwestie takie, jak chociażby Schengen, że można przejeżdżać bez kontroli, młodzi ludzie w ogóle nie pamiętają granic. To są zupełnie inne warunki pracy, mieszkania, to inna rzeczywistość. Te 20 lat to zupełnie inny świat, ale to jest myślę dla mnie bo ja pamiętam świat wcześniej, jeżeli ktoś dzisiaj ma 20 lat, to jest dla niego po prostu normalny świat.
Panie pośle było o tym co wcześniej, teraz może spójrzmy troszeczkę w przyszłość. 28 lutego 2022 roku Ukraina złożyła wniosek akcesyjny do Unii Europejskiej. Tutaj procedury trwają. Jaka powinna być Unia Europejska w kolejnych latach? Jakie wyzwania ją czekają?
Unia Europejska, jeżeli przyjmie nowych członków -a to się może zdarzyć w perspektywie 7-8-10 lat- będzie zupełnie inna. Ona była zupełnie inna jak miała 6 państw, inna jak miała 12-15, jest zupełnie inna z nami którzy przyszliśmy ze świata Europy Środkowowschodniej, i to będzie zupełnie inna Unia kiedy przyjmie jeszcze Ukrainę, na przykład Mołdawię, czy Bałkany Zachodnie. To jest tzw. Europa 30+. Ona musi się wewnętrznie zmienić, ona musi inaczej być zorganizowana, musi mieć inny system podejmowania decyzji. Natomiast wydaje się, że kluczową kwestią i dzisiaj, i jutro, będzie sprawa bezpieczeństwa. W związku z czym przyjmowanie nowych państw to nie jest tylko przyjmowanie bogatych żeby na tym zarobić, tylko to jest przyjmowanie ewidentnie słabszych po to żeby tworzyć bardzo zintegrowaną całość, która będzie po prostu bezpieczniejsza. Bezpieczniejsza dla poszczególnych państw i mieszkańców wszystkich państw.
Czerwiec tego roku to są kolejne eurowybory. Czy pan poseł kandyduje?
Nie, nie kandyduję, zostawiam miejsce następnym, młodszym ode mnie. Ja już w polityce jestem, licząc 8 lat burmistrzowania, 4 lata marszałkowania i 20 lat w parlamencie, to jest, jako żywo, 32 lata w aktywnej polityce, plus wykładanie na uczelni. Wydaje mi się, że to jest taki czas, który dobrze wykorzystałem i jest to moment kiedy trzeba zrobić miejsce innym. Taką decyzję podjąłem i w związku z tym nie staram się w partii -bo w partii się trzeba starać- o to żeby mnie wystawiła w następnych wyborach. Będzie oczywiście trochę żal bo to jest fascynująca praca, bardzo ciekawa, bardzo interesująca, ale myślę że moja wiedza jeszcze się może przydać w innych okolicznościach.
Trochę więcej spokoju chyba teraz będzie. Pytanie jakie plany na przyszłość?
Nie mam żadnych konkretnych planów, jakiegoś planu B. Ja nie jestem w tym wieku żeby rozpoczynać jakiś inny kierunek mojej kariery. Nie będę już na pierwszej linii polityki, ale na pewno będę doradzał w działaniach eksperckich, na pewno bardzo edukacyjnych, bo to mnie bardzo ciekawi. Edukacja w Europie jest dzisiaj kwestią absolutnie kluczową. Wydaje mi się, że zostanę w działalności publicznej tak długo jak się da i zobaczymy jak będzie. Natomiast żadnego konkretnego planu nie mam.
Jan Olbrycht, jeszcze poseł do Parlamentu Europejskiego, był gościem Radia Katowice. Dziękuję bardzo.
Bardzo dziękuję.
Zawsze jesteśmy w centrum wydarzeń. Dyskutujemy o problemach ważnych dla kraju i regionu. Zadajemy trudne pytania, zmierzamy do sedna sprawy. Wykładamy kawę na ławę.
