EKSPLOZJA
Cyprian Nocoń, czyli młodość, fascynacja cielesnością i tajemniczością świata plus duża wrażliwość na kontur , rysunek widomych i kreowanych obiektów.
To nie często się zdarza, by 23 letni artysta malował czerpiąc natchnienie od mistrzów baroku , realizmu (niekiedy wręcz naturalizmu), gdzie fizyczna szczegółowość i intensywność emocjonalna zaświadczają zupełne desinteressement dla ponowoczesnej poetyki wyczerpania. Słowem nie interesuje go ani teoretyczne kombinowanie, ani tak modny dzisiaj minimalizm, ani też dekonstrukcja samego malarstwa.
Paradoksalnie bardzo jest anachroniczny! I przez to właśnie zauważalny już na starcie.
Wielkoformatowe najczęściej prace przedstawiają sytuacje o jawnie symbolicznym wymiarze. To jest już na pierwszym planie, na „dzień dobry”. Oto wchodzimy w przestrzeń mitu. Metafory. Przypowieści. Obraz opowiada...
A skoro tak, to ważny jest język, którym się to czyni. Abstrakcja na nic się nie przyda. Kreowanie własnych powtarzalnych sposobów? Również. Nie mówiąc już o zatrzymaniu się na samej morfologii plamy, barwy czy konturu.
Tutaj ważne jest co płótno ewokuje. Do jakich stara się nas nakłonić refleksji. Dopiero potem zaczyna się kwestia „jak”.
Artysta prezentowany dzisiaj w galerii „Na Żywo” czerpie oczywiście obficie z odniesień biblijnych. Sakralna chrześcijańska ikonografia to duchowe i estetyczne zaplecze wielu z tych prac. Jednak to co twórcze i często oryginalne nazwałby swoistą „manipulacja kontekstami”. Oswojone, zbanalizowane nierzadko, a przede wyszystkim powtarzalne przez swój rytualny charakter przekazy młody twórca stara się nie demontować (dekonstruować), ale wprowadzić w nowe pole odniesień. Najczęściej współczesnych.
Tak. To jest nasz świat. Naszej ulicy, domu, stroju, fryzury, ale też naszego lęku, bezradności i zasupłania w relatywizm, czyli głodu sacrum, bądź jakiegokolwiek punktu odniesienia. Świat gwałtownych zbliżeń i niemniej intensywnej samotności.
Cyprian Nocoń to bez wątpienia młoda twórcza indywidualność Stopień rozwoju tej indywidualności wprawia chwilami w zakłopotanie, tyle tu pasji, emocji, ale też zahaczających o uproszczenie uogólnień czy „literackości”. Jesteśmy więc świadkami swoistej erupcji talentu. I jak przy każdym „wybuchu” stajemy nieco ogłuszeni, bezradni, żeby po chwili pozbierać myśli i przyjrzeć się, już spokojnie: co się stało? Po co? Jakiego rodzaju b u d o w a n i u to służy ? Osobiście uważam, że aktualne prace Noconia rokują dobrze. Pozwala tak myśleć zarówno jego przenikliwa obserwacja obiektów fizycznych jak i rzeczywistości psychologicznej. Symbolika scen , może nadto momentami ekspresyjna, też przynieść może już wkrótce znakomite rezultaty, kiedy poszerzy się np. o nowe, już całkiem współczesne mitologie.
* * *
Wszystko przed nim! – chciałoby się zatem powiedzieć. Ale i dzisiaj ma nam do pokazania (i powiedzenia) niemało.
Maciej Szczawiński
kwiecień 2014
