Czy grozi nam powtórka z zeszłego roku, gdy w Odrze złote algi spowodowały masowe śnięcia ryb?
Jak integrują się nasi goście z Ukrainy? Co znalazło się w programie sobotniego pikniku historycznego w Mysłowicach. Z wojewodą śląskim Jarosławem Wieczorkiem rozmawia Piotr Pagieła.
Gościem porannego programu Radia Katowice jest wojewoda śląski Jarosław Wieczorek. Dzień dobry panie wojewodo.
Dzień dobry panie redaktorze. Dzień dobry państwu.
Panie wojewodo, upały które ostatnio pojawiły się w Polsce powodują gwałtowny wzrost temperatury w rzekach, kanałach i zbiornikach, w wielu miejscach przekroczyła już 20 stopni a w niektórych sięga 26. Czy grozi nam powtórka z zeszłego roku, z tego co działo się w Odrze, czyli czy tam jeszcze zostały jakieś ryby?
Ryby oczywiście są. W 100% odpowiedzialnie nie da się dzisiaj prognozować czy istnieje realne niebezpieczeństwo. Zawsze takie niebezpieczeństwo istnieje jeśli chodzi o Odrę czy o Kanał Gliwicki. Istotą jest to żebyśmy byli jak najlepiej do tego przygotowani. Ten prawie rok został solidnie przepracowany, systemy monitoringu, systemy ostrzegania, to wszystko zostało wdrożone, oprócz tego wiele badań naukowych, które są realizowane wraz z partnerami naukowymi z instytutów międzynarodowych.
I Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie również.
Również Śląski Instytut Wody Śląskiego Uniwersytetu wspiera te badania. Chcemy ustalić realną przyczynę, ale chcemy też poszukać sposobu zapobiegania. To jest tak naprawdę kluczowe żeby nie walczyć tylko ze skutkami, ale przede wszystkim móc tę przyczynę poznać, dlaczego ta toksyna ze złotej algi akurat w danym momencie jest toksyczna i prowadzi do śnięcia ryb, a w niektórych sytuacjach nie. Parametry wody, jak i warunki atmosferyczne mogą na to bezpośrednio wpływać. Nakładanie wielu, wielu matryc i badawczych, i meteorologicznych, pozwala nam na monitorowanie rzeki i kanału. Warto dodać, że mamy chyba najlepiej przebadaną rzekę, na pewno w Europie.
Panie wojewodo, ale już w tym roku mieliśmy śnięcia ryb w Odrze. Przygotowując się to tej rozmowy wyczytałem, że około tony wyłowiono w ostatnich dniach z Kanału Gliwickiego. To informacja sprzed jakiegoś czasu.
Nie w Odrze a na Kanale Gliwickim oraz Kędzierzyńskim w województwie opolskim takie zdarzenie miało miejsce. Prawdopodobną przyczyną był bardzo niski poziom rozpuszczonego tlenu, który nie dawał zbyt wielu szans na przeżycie części gatunków ryb, stąd też decyzja tamtejszego zarządzania kryzysowego, województwa opolskiego, o dotlenianiu i natlenianiu tych odcinków kanału. Prawdopodobnie złota alga nie miała nic z tym wspólnego a po prostu przyducha.
Panie wojewodo ze złota algą walczyli, przynajmniej próbowali walczyć, żołnierze z Pułku Chemicznego z Tarnowskich Gór. Były dwa dni eksperymentów na Opolszczyźnie, ale również z udziałem służb pana wojewody. Jakie są efekty tych działań? Czy udało się znaleźć jakieś remedium?
To już jest kolejne badanie, bo jeszcze wcześniej, kilka miesięcy temu, również na odcinku w województwie śląskim były prowadzone badania z użyciem preparatów sprowadzonych specjalnie z Wielkiej Brytanii do tego przedsięwzięcia. Tamto badanie nie przyniosło spektakularnych rezultatów. Tutaj jeszcze nie wszystkie wyniki, nie wszystkie rekomendacje i rozpoznania, w odniesieniu do województwa opolskiego, są ujęte w raporcie. Czekamy jeszcze. To będzie długa droga bo ani Australia, ani Stany Zjednoczone, ani Belgia, wiele innych państw, dzisiaj nie mają prostej recepty co się zadziało, tym bardziej że gatunków czy też odmian haptofitów, czyli tych złotych alg, toksyn, okazuje się że jest wiele, co najmniej osiem mamy już rozpoznanych w Europie i na Świecie i każda może zachowywać się zupełnie inaczej.
Ekolodzy mówią, że winne wszystkiemu jest zasolenie. Słone wody wypuszcza do dopływów Odry i Odry górnictwo. Jaka jest szansa na to żeby to zmienić, żeby te wody nie były aż tak bardzo zasolone?
Wydaje mi się, że nie jest to prawdziwa hipoteza, która jest stawiana przez część opinii publicznej dlatego, że zasolenie czyli tzw. przewodność w Kanale Gliwickim, czy w Kłodnicy, czy w tej części województwa śląskiego, była wysoka od kilkudziesięciu lat i od kilkudziesięciu lat zdarzenie o takiej skali mieliśmy w roku ubiegłym po raz pierwszy. Oczywiście, że pojawiają się hipotezy, że na przykład różnica w przewodności zbyt drastyczna i w górę i w dół, czyli jak jest już dość wysoki poziom zasolenia a nagle spada znacząco bądź wzrasta znacząco, może być przyczyną tego, że ta toksyna jest uaktywniana, ale potwierdzenia w nauce na ten moment nie ma. Pamiętajmy, że ilość wody spuszczanej z kopalń z każdym rokiem tak naprawdę jest mniejsza.
Bo górnictwo jest w zaniku.
Mamy transformację energetyczną. Ona od wielu, wielu lat postępuje, również w tym zakresie.
Panie wojewodo zmieńmy temat. „Śląsk to wielka rzecz”, w Mysłowicach w sobotę odbędzie się piknik. To jakby podsumowanie tego co działo się ostatnio, czyli Dnia Powstań Śląskich, 101. rocznicy powrotu części Górnego Śląska do Macierzy.
Tak. Liczymy na to, że całe rodziny przyjdą do Mysłowic. Drugi raz mamy przyjemność świętować Narodowy Dzień Powstań Śląskich. To jest duma dla nas, dla obywateli Śląska, że oprócz Wielkopolski również Śląsk ma swoje święto narodowe. Chcemy uczcić pamięć i oddać cześć tym wszystkim bohaterom, którzy w tych trzech zrywach walczyli, że ta część -uprzemysłowiona głównie na Górnym Śląsku- włączona została do Polski. Pamiętajmy, że masakra w Mysłowicach była tym początkiem wybuchu pierwszego powstania śląskiego.
No właśnie, miejsce nie jest przypadkowe.
Miejsce nie jest przypadkowe, stąd też 20 czerwca oficjalne wydarzenia i apele są za nami, a 24 czerwca chcemy przeżywać to nasze święto w sposób radosny, wspólnotowy, tak abyśmy mogli, również bawiąc się, korzystając z wielu atrakcji, oglądając pokazy dynamiczne, statyczne wszystkich naszych służb mundurowych z wojskiem na czele w tej części piknikowej wraz z naszymi mieszkańcami, a w godzinach popołudniowo-wieczornych jest przygotowany specjalny koncert, właśnie na tę okoliczność, z wyjątkowymi artystami. Bardzo serdecznie zapraszamy.
Panie wojewodo jeszcze jedna impreza, która odbędzie się w piątek. We wtorek obchodziliśmy Światowy Dzień Uchodźcy a w sobotę w Skoczowie będzie piknik integracyjny z naszymi gośćmi z Ukrainy. Ta wojna trwa już grubo ponad rok, uchodźcy z Ukrainy zaczęli przybywać krótko po wybuchu tej wojny. Czy oni się już u nas, po tym roku z hakiem można powiedzieć, zaaklimatyzowali?
Myślę, że bardzo różnie. Część Ukraińców, która mieszka na terenie województwa, zintegrowała się w pełni, bo i pracują zawodowo, i dzieci i młodzież korzystają ze szkół publicznych w Polsce. Natomiast część jest taka, która pracuje zdalnie na Ukrainie, mieszka w Polsce a pracuje zdanie na rzecz przedsiębiorców czy administracji publicznej Ukrainy, a dzieci uczą się zdalnie w tamtejszych szkołach. Ta integracja jest bardzo różna, w zależności od woli i decyzji samych obywateli Ukrainy. Myślę, że w dużej mierze integrujemy się wzajemnie. To co jest najważniejsze, to chcemy udzielić im wsparcia, aby swobodnie mogli podjąć decyzję czy wracają na Ukrainę. Życzymy im jak najszybciej możliwości podjęcia takiej decyzji, żeby oni w sposób wolny mogli podjąć decyzję: chcemy zostać w Polsce i tutaj planować przyszłość, albo wojna się zakończyła – chcemy odbudowywać Ukrainę, wracamy do swoich mężów, ojców po to żeby tę Ukrainę odbudowywać. Tego im życzymy a tego typu okazje, jak w Skoczowie, będą bardzo dobrym miejscem i okolicznością żeby z jednej strony się bawić a z drugiej rozmawiać o tych poważnych wyzwaniach.
Ostatnie pół minuty chciałbym poświęcić ważnej dla Katowic i dla Śląska osobie. Dziś w Panewnikach pogrzeb doktor Jolanty Wadowskiej-Król, lekarki która uratowała tysiące dzieci przed ołowicą w Szopienicach. To bardzo ważna osoba dla województwa.
Myślę, że nie tylko dla województwa, myślę, że nie tylko dla Katowic, ale generalnie postawy medyków, którzy w różnych okolicznościach, często bardzo ciężkich czasach, często pod pewnym pręgierzem, podejmowali decyzje w myśl przysięgi Hipokratesa. To jest mniej więcej tego typu postawa. Warto wspominać o pani doktor i pokazywać, że tacy lekarze byli, są i mam nadzieję, że również będą, że empatia i drugi człowiek jest absolutnie najważniejszy.
Tu stawiamy kropkę. Wojewoda śląski Jarosław Wieczorek był o poranku gościem Radia Katowice. Dziękuję bardzo.
Bardzo dziękuję.
Zawsze jesteśmy w centrum wydarzeń. Dyskutujemy o problemach ważnych dla kraju i regionu. Zadajemy trudne pytania, zmierzamy do sedna sprawy. Wykładamy kawę na ławę.
