Obchody 43. rocznicy podpisania Porozumienia Jastrzębskiego i 35. rocznicy górniczych strajków w 1988 roku zorganizowano w Jastrzębiu-Zdroju.
Obchody rozpoczęły się mszą świętą w jastrzębskim kościele pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła, przy obecności peregrynującego obrazu Matki Bożej Patronki Robotników i Solidarności. Po mszy uczestnicy przeszli pod Pomnik Porozumienia Jastrzębskiego przy kopalni Zofiówka, gdzie złożono wieńce i wiązanki kwiatów a następnie wystąpili: premier Mateusz Morawiecki oraz przewodniczący "Solidarności" Piotr Duda.
43 lata temu, 3 września 1980 roku, strona rządowa podpisała porozumienie ze strajkującymi w Jastrzębiu-Zdroju. Było ono trzecim, po gdańskim i szczecińskim, dokumentem podpisanym wówczas między władzą a protestującymi robotnikami. Zawarcie porozumień zakończyło falę strajków w sierpniu 1980 roku i rozpoczęło przemiany ustrojowe w kraju. Oprócz poparcia wszystkich 21 postulatów gdańskich, górnicy wywalczyli między innymi zniesienie czterobrygadowego systemu pracy w kopalniach, który oznaczał konieczność pracy przez 7 dni w tygodniu, wolne soboty dla całej Polski oraz podnoszenie zarobków w ślad za wzrostem kosztów utrzymania. Władze zgodziły się też na wiele branżowych postulatów pracowników kopalni.
W nocy z 27 na 28 sierpnia 1980 roku zastrajkowali górnicy w Kopalni Węgla Kamiennego Manifest Lipcowy. Około tysiąca górników odmówiło podjęcia pracy na nocnej zmianie. Strajk w Manifeście Lipcowym od początku miał przede wszystkim charakter solidarnościowy z protestującymi załogami Gdańska i Szczecina. Strajki zaczęły obejmować cały Śląsk i to przyspieszyło negocjacje w Gdańsku i Szczecinie. 29 sierpnia do śląskiego protestu przystąpiło dalszych 7 kopalni. Powołano pierwszy na Śląsku Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, skupiający przedstawicieli 56 komitetów protestów z wielu śląskich miast i przedsiębiorstw. Do kopalni przyjechała delegacja rządowa. Rozpoczęły się rozmowy. W regionie strajkowało już 28 kopalni i 28 innych zakładów, a przed samym podpisaniem porozumienia było ich kilka razy więcej. Na przełomie sierpnia i września protestowało tu 100 tysięcy ludzi.
3 września 1980 roku, w Jastrzębiu-Zdroju przy KWK Manifest Lipcowy, zostało zawarte porozumienie między Komisją Rządową, której przewodniczył wiceprezes Rady Ministrów Aleksander Kopeć i Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego z przewodniczącym Jarosławem Sienkiewiczem. Licząca 29 punktów umowa z Jastrzębia jest zaliczana do porozumień sierpniowych, które otworzyły drogę do powstania NSZZ "Solidarność" i zakończyły blisko dwumiesięczną falę strajków w całej Polsce.
Pierwsze porozumienie sierpniowe między stroną rządową i strajkującymi zostało podpisane 30 sierpnia w Szczecinie. Strajki obejmowały już wówczas około 700 zakładów w całym kraju. Brało w nich udział około 750 tysięcy osób. Tego samego dnia V Plenum KC PZPR przyjęło do wiadomości podpisanie porozumienia szczecińskiego i zaakceptowało projekt porozumienia gdańskiego, które zostało podpisane dzień później, 31 sierpnia. Trzecie z porozumień zostało podpisane 3 września w Jastrzębiu-Zdroju, a 11 września w Hucie Katowice.
Podpisanie porozumień sierpniowych zapoczątkowało proces upadku komunizmu w Polsce i pośrednio zmiany ustrojowe w innych europejskich państwach bloku komunistycznego.
/IAR/rs/
