127 milionów złotych trafi do firm okołogórniczych — powiedział marszałek województwa śląskiego Jakub Chełstowski. Rozstrzygnięto pierwsze konkursy w ramach Fundusz Sprawiedliwej Transformacji.
Komisja Europejska potwierdziła wczoraj, że Polska dostanie 5 mld euro zaliczki w ramach Krajowego Programu Odbudowy.
Jak dodał marszałek, brakuje ustawy transformacyjnej. Według szacunków, Polska Grupa Górnicza będzie potrzebowała w przyszłym roku od 5 do 7 miliardów złotych, by utrzymać płynność finansową. Zdaniem marszałka, to wsparcie jest potrzebne, bowiem górnictwo jest drugą największą branżą w regionie i zapewnia wiele miejsc pracy zarówno w samym górnictwie, jak i w firmach okołogórniczych.
Marszałek Jakub Chełstowski zwraca uwagę, że Polska Grupa Górnicza powinna być rządową agencją, a nie spółką. Przy obecnych uwarunkowaniach rynkowych, cenach węgla, trudno osiągnąć dodatni wynik finansowy.
Ponadto komisja Europejska potwierdziła we wtorek, że Polska dostanie 5 mld euro zaliczki w ramach Krajowego Programu Odbudowy. Ile z tych pieniędzy trafi do naszego regionu? Pytamy Marszałka Województwa Śląskiego Jakuba Chełstowskiego.
Jakub Chełstowski marszałek województwa śląskiego dziś o poranku gościem Radia Katowice jest. Dzień dobry panie marszałku.
Dzień dobry. Witam serdecznie. Pozdrawiam radiosłuchaczy.
Panie marszałku Komisja Europejska potwierdziła wczoraj, że Polska dostanie 5 mld euro zaliczki w ramach KPO. To pieniądze na transformację energetyczną i odejście od paliw kopalnych. To ile dostanie nasz region i na co?
Myślę, że to co już wcześniej zostało zapowiedziane. Jeżeli chodzi o kwestię decyzji, rok temu był u nas wiceprzewodniczący Komisji Timmermans, który to dokładnie ogłosił. To był listopad, chyba 25. albo 26. Teraz to się materializuje co zostało zapowiedziane, co Komisja podjęła. My jako samorząd regionalny, który w głównej mierze opowiada za podział środków unijnych z perspektywy 2021-2027 i FST, czyli Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, ostatnio już ogłosiliśmy pierwsze rozstrzygnięcia, bodajże 127 mln dla firm okołogórniczych na przebranżowienie się. Transformacja Śląska, ona jest prawie od 30 lat, a teraz przyśpiesza bo są na to środki unijne.
I miała być bardzo przyśpieszona bo rozporządzenie matanowe praktycznie miało zlikwidować polskie górnictwo do 2027 roku. Na szczęście…
Panie redaktorze, ja zawsze mówię, że brakuje tutaj ustawy transformacyjnej, która by jasno to określiła. Kwestie metanowe to nie są kwestie, które zrodziły się wczoraj. Ja o tych kwestiach słyszałem 4 lata temu. Rozmawiałem wtedy z dyrektorem GIG-u prof. Pruskiem, który mówił, że brak działań w zakresie określenia ilości emisji metanu będzie wielkim problemem. Jak okazuje się był prorokiem, bo ten problem wybrzmiał tutaj bardzo mocno, gdyż ta dyrektywa, tutaj, jest dla nas problemem. Tutaj wielkie zasługi europosła prof. Jerzego Buzka, że to udało się w jakimś stopniu przystopować.
Chociaż chyba wszystkich europosłów, którzy zgodnie w tej sprawie pracowali.
O.K., to dobrze że zgodnie, ale najbardziej wpływową osobą w Komisji w tej sprawie jest prof. Buzek i możemy sobie tutaj mówić różne historie, ale takie są fakty. Wiem, bo tam byłem wielokrotnie, że jego pozycja jest na tyle wysoka, że potrafi przekonać partnerów z innych krajów do tego żeby jednak te zapędy w jakimś stopniu powstrzymać i pokazuje zagrożenia, które by płynęły z wdrożenia tej dyrektywy metanowej już.
Zapędy zostały powstrzymane, ale potrzeby chociażby Polskiej Grupy Górniczej, nie tak dawno w tym studiu Dominik Kolorz mówił, żeby Grupa nie straciła płynności to potrzebuje od 5 do bodaj 7 mld zł w roku przyszłym. Takie pompowanie pieniędzy pana zdaniem w górnictwo, w region, to jest dobry pomysł?
To jest nadal druga najważniejsza branża w regionie jeżeli chodzi o rozwój, jeżeli chodzi o miejsca pracy, więc trudno to lekceważyć, że to nie jest jakaś rzecz nad którą nie warto by było się pochylić. W samej Polskiej Grupie Górniczej to jest 40 tys. ludzi. Jeżeli pomnożymy razy wskaźnik 4, to jest 160 tys. ludzi, jeżeli pomnożymy przez liczbę rodzin, które żyją z górnictwa no to się robi naprawdę potężny obszar. Zabrakło rządzącym fantazji i wyobraźni do tego, że ten problem wróci. Ceny węgla są uwarunkowane sytuacjami rynkowymi, ale to ministerstwo aktywów państwowych, Zarząd Polskiej Grupy Górniczej de facto, chociaż już patrzę w kierunku ministerialnym, bo Polska Grupa Górnicza -w mojej ocenie- powinna być taką agendą rządową, niż samą spółką, bo przy tych kosztach wydobycia ona nie jest w stanie wyciągnąć wyniku ekonomicznego. Brak działań rządowych doprowadził do sytuacji, że zagrożenie jest, ale to już będzie problem prawdopodobnie nowego rządu, ale tak naprawdę to są „zasługi” obecnego rządu, który w odpowiednim stopniu nie wdrożył reform. Przykład z zeszłego roku, sprowadzanie węgla na potęgę. To dzisiaj wszyscy eksperci podkreślają, że sprowadzono dwa razy więcej niż było zapotrzebowanie. Teraz on leży na zwałach i nikt tego nie kupuje. Ceny spadły a koszty są nadal bardzo wysokie.
Skoro o nowym rządzie, to pewnie z utęsknieniem, jako polityk obecnie już Platformy Obywatelskiej, czeka pan na Donalda Tuska?
Nie panie redaktorze, nie jestem politykiem Platformy Obywatelskiej. Ja współpracuję z Platformą Obywatelską. Myślę, że fakty tutaj są zupełnie inne. Powiedziałem, że nie wstąpię do żadnej partii politycznej. Owszem, współpracujemy bardzo blisko, ale żadnej legitymacji nie mam, nie posiadam i nie zamierzam posiadać.
Ale czeka pan na ten nowy rząd?
Tak, oczywiście że czekam bo ze starym rządem nie było nawet grama współpracy w ostatnim czasie -co więcej uważam, że Śląsk był karany za to że nie chciał się zgodzić na różne niedorzeczne pomysły Prawa i Sprawiedliwości-, i wydaje mi się, że zasadniczo dobrze się stanie. W końcu może wiele spraw, które nie zostały rozwiązane, choćby górnictwo -o którym pan tu wspomniał bardzo precyzyjnie ten temat-, w końcu znajdzie się ktoś kto będzie prowadził te sprawy rozsądnie i mądrze żeby te wszystkie problemy rozwiązywać a nie je piętrzyć.
Pytałem w kontekście kultury, w kontekście Muzeum Śląskiego. Jakub Chełstowski, czyli pan, nie tak dawno mówił tak: „Marzy mi się nowy dyrektor Muzeum Śląskiego.”. Takie mam dziwne wrażenie, że te ruchy kadrowe w przypadku tej akurat instytucji, chyba nie były udane?
No nie były udane. Każdemu trzeba dać szansę. Oczywiście po części, mówiąc wprost -nie ukrywajmy- to były też nominacje polityczne. Obecna pani dyrektor to nie była osoba za którą ja bardzo lobbowałem , ale politycy Prawa i Sprawiedliwości bardzo lobowali żeby dać tej pani szansę. Okazało się, że pani dyrektor Czarnecka, po tym audycie, który ostatnio się zakończył, -jakby to powiedzieć- nie rozumie istoty działania tej instytucji i nie wykreowała jakiegoś sensownego wizerunku, ciekawych wystaw. Po prostu było to takie -nie ukrywam nazwałbym to- marne zarządzanie.
Odwołać jej pan nie może w żaden sposób?
Niestety umowa jest tak skonstruowana i prawo polskie jest tak skonstruowane w zakresie instytucji kultury, że muszę tutaj mieć uzgodnienie z ministrem kultury. Wątpię, że z panem obecnie pełniącym funkcję ministra -do momentu wybrania nowego rządu- Piotrem Glińskim, udałoby się takie uzgodnienie uzyskać. Sąd w takich sprawach bada legalność uchwały a w tym momencie ta uchwała byłaby -jakby to powiedzieć- „zagrożona legalnością”, więc takiego ruchu nie możemy wykonać. Czekamy na nowy rząd i mam nadzieję, że nowy minister zrozumie potrzeby regionu i da zielone światło na zmianę dyrekcji w Muzeum Śląskim.
Słucha pan dobrych rad? Krótko, albo tak, albo nie.
Zawsze. Zawsze jestem otwarty na to co się dzieje dookoła i słucham różnych osób i tych wypowiedzi.
Henryk Mercik, w lutym już, mówi tak: „Na miejscu Jakuba Chełstowskiego poprosiłbym Alicję Knast żeby wróciła na stanowisko dyrektora Muzeum Śląskiego. Sprawdziła się tutaj i dziś sprawdza się za granicą.”.
Nie, nie przesadzałbym. Moja ocena jest zupełnie inna. Panie redaktorze, pięć lat temu kiedy obejmowaliśmy rządzenie w regionie, Muzeum Śląskie przy dochodach na poziomie 35 mln zł „przepalało” na wystawę 3 mln zł. Te wystawy potem były utylizowane. Jak rozmawiałem z dyrektorami ponad 20 jednostek, to wszyscy przychodzili po pieniądze na podwyżki na drobne rzeczy, bo jakość wynagrodzenia w tych instytucjach była fatalna. Udało się…
I dalej jest.
Nie, nie.
W Muzeum Śląskim dalej jest.
Panie redaktorze, udało się zwiększyć finansowanie w sposób niebagatelny na tę chwilę. Pamiętam to był 2019 rok, myśmy w budżecie zaplanowali 180 mln zł na kulturę, a teraz na rok 2024 w projekcie budżetu jest 300 mln zł, więc to jest wzrost o 120 mln zł. Myślę, że takiego wzrostu nigdy w historii nie było, właśnie po to żeby artyści, pracownicy byli godnie wynagradzani. W większości naszych instytucji były podwyżki. W tamtym czasie, mówiąc wprost, dochody Muzeum Śląskiego były bardzo wysokie jeżeli chodzi o dotacje, ale dochody własne ze sprzedaży biletów minimalne, a 2-3 mln szły lekką ręką na wystawy, które potem lądowały w koszu, a więc zasadniczo to nie było interesu ekonomicznego i bardzo dużo było w tym, mówiąc wprost, piaru muzeum, za który podatnik płacił.
Panie marszałku to teraz do Wisły się przenieśmy. Dom Pracy Twórczej im. Jerzego Pilcha. Czy województwo będzie współprowadzić tę instytucję?
Tak, wczoraj Sejmik podjął taką decyzję. Musimy jeszcze uzgodnić…
Przedwczoraj.
Tak, przedwczoraj. Uzgodnić jeszcze kwestie związane ze statutem. Kwestie finansowe myślę, że w dużym stopniu są pomiędzy nami już ustalone, i mam nadzieję że w pierwszym kwartale 2024 uda się tę umowę zmaterializować. To bardzo ważne miejsce na mapie kulturalnej województwa śląskiego, szeroko pojętego województwa śląskiego, bo Wisła to jest wyjątkowe miasto, a z drugiej strony Jerzy Pilch to też wyjątkowa postać. Myślę, że wokół tej postaci, wokół tej instytucji będzie można dużo dobrego zrobić.
To jeszcze jedna instytucja. Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej i Szyb Staszic, i Szyb Maszynowy, tu również jest szansa że województwo będzie współprowadzić, przynajmniej jedną z tych instytucji wpisaną na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO?
Tak. Jesteśmy po wstępnych rozmowach, jeżeli chodzi o burmistrza Arkadiusza Czecha, jeżeli chodzi o województwo, jeżeli chodzi też o stowarzyszenie, które prowadzi też te wszystkie ważne miejsca, które są wpisane na Listę Dziedzictwa UNESCO. Oczywiście to Sejmik będzie decydował. Na pewno jest do tego wola polityczna żeby taki projekt współpracy i współprowadzenia przedstawić Sejmikowi. Ja pragnę też dodać, że to jest bardzo ciekawy projekt z uwagi na to, że część tego majątku, który w jakimś stopniu byłby potem eksponowany, należy do spółki województwa śląskiego do GPW, która chętnie udostępni te zasoby na rzecz zwiedzających. Wydaje mi się, że to będzie ciekawe uzupełnienie tej wystawy. Bardzo dużo inwestujemy w kulturę. W poniedziałek Sejmik zgodził się też na to żeby współprowadzić Filharmonię Częstochowską, też będziemy ją finansować. Budujemy rozsądny przekaz żeby w różnych częściach województwa instytucje o randze wojewódzkiej były i miały godny, i ciekawy program.
I tu musimy już postawić kropkę. Marszałek województwa śląskiego Jakub Chełstowski o poranku był gościem Radia Katowice. Dziękuję bardzo.
Dziękuję.
Zawsze jesteśmy w centrum wydarzeń. Dyskutujemy o problemach ważnych dla kraju i regionu. Zadajemy trudne pytania, zmierzamy do sedna sprawy. Wykładamy kawę na ławę.
