Nowotwory i inne choroby niezakaźne (NCD) stanowią coraz poważniejszy problem zdrowotny na całym świecie, w tym w Europie, a ich wpływ na życie ludzi jest ogromny. Statystyki są alarmujące, choroby niezakaźne, takie jak: choroby serca, cukrzyca typu 2, przewlekłe choroby układu oddechowego czy nowotwory, odpowiadają za większość zgonów na Starym Kontynencie. Choć w dużej mierze są to schorzenia przewlekłe, wielu z nich można skutecznie zapobiegać, zmniejszając ich ryzyko poprzez odpowiednią profilaktykę i proste zmiany w stylu życia. Projekt Joint Action Prevent Non-Communicable Diseases (JA PreventNCD) to jeden z najbardziej ambitnych programów jakie kiedykolwiek realizowano w skali światowej. Projekt współfinansowany jest przez Komisję Europejską, jego całkowity budżet wynosi 95,5 mln EUR (co stanowi 20% całkowitego budżetu UE na opiekę zdrowotną).Ten przełomowy Projekt koordynowany jest przez Norwegię, skupia 25 krajów i wspierany jest przez ponad 100 partnerów we wspólnym wysiłku mającym na celu rozwiązanie problemu rosnącego obciążenia chorobami niezakaźnymi w wymiarze transgranicznym.
Projekt JA PreventNCD skupia się na redukcji obciążenia chorobami niezakaźnymi, ze szczególnym naciskiem na nowotwory, które stanowią jedną z głównych przyczyn śmierci w Europie. Głównym celem jest stworzenie skutecznych strategii i polityk, które pozwolą zmniejszyć liczbę zachorowań i zgonów poprzez bardziej efektywne podejście do profilaktyki zdrowotnej. Projekt nie tylko koncentruje się na czynnikach ryzyka związanych z indywidualnym zachowaniem, ale również na rozwiązywaniu problemów społecznych i ekonomicznych, które sprzyjają rozwojowi chorób niezakaźnych.
JA PreventNCD ma również na celu minimalizację fragmentacji wysiłków w walce z chorobami niezakaźnymi. Istotne jest zintegrowanie działań na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym, aby uniknąć powielania wysiłków oraz zapewnić większą skuteczność podejmowanych działań. Projekt angażuje władze publiczne, ekspertów, naukowców oraz organizacje społeczne w celu wypracowania wspólnych, opartych na dowodach strategii, które będą miały realny wpływ na zdrowie publiczne.
Kierownikiem projektu z ramienia Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach jest Pani dr n. o zdrowiu Katarzyna Brukało - Koordynatorka ds. Współpracy z Unią Europejską w zakresie Programów Zdrowia Publicznego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.
Kierownik Projektu ze strony ŚUM - Pani dr n. o zdrowiu Katarzyna Brukało powiedziała: „Jednym z kluczowych aspektów projektu jest przeciwdziałanie nierównościom społecznym. Wiele osób z grup społecznie i ekonomicznie mniej uprzywilejowanych jest bardziej narażonych na czynniki ryzyka chorób niezakaźnych, takie jak palenie tytoniu, niewłaściwa dieta, brak aktywności fizycznej, czy też zanieczyszczenie środowiska. Projekt JA PreventNCD dąży do stworzenia kompleksowej infrastruktury monitorowania czynników ryzyka i obciążenia chorobami na poziomie całej Europy, co pozwoli na lepsze zrozumienie przyczyn oraz poprawę skuteczności polityk w tej dziedzinie.
Projekt JA PreventNCD jest ściśle związany z Europejskim planem walki z rakiem oraz inicjatywą Healthier Together – Inicjatywa UE dotycząca chorób niezakaźnych. Współpraca z tymi europejskimi programami pozwala na integrację działań oraz wymianę najlepszych praktyk, co ma na celu optymalizację wysiłków podejmowanych na rzecz zdrowia publicznego. Działania w ramach JA PreventNCD są realizowane w ramach dziesięciu pakietów roboczych. Obejmują one kluczowe kwestie, takie jak nierówności społeczne czy polityka zdrowotna oraz koordynacja działań, ocena ich efektywności oraz integracja polityki w krajach członkowskich.
Projekt jest wspierany przez badania naukowe dotyczące przyczyn rozwoju nowotworów i innych chorób niezakaźnych oraz metod profilaktyki, które mogą przyczynić się do zmniejszenia obciążenia zdrowiem w Europie. Dzięki współpracy z organizacjami badawczymi, we współpracy z Projektem realizowane są cztery granty na działania: ELISAH, FILTERED, PEACHD i Showup4Health, które mają na celu wdrażanie innowacyjnych rozwiązań w profilaktyce i leczeniu chorób niezakaźnych.
W dniach 16-18 czerwca 2025 roku odbędzie się Doroczne Spotkanie JA PreventNCD w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach. Będzie to wydarzenie o ogromnym znaczeniu, które połączy: spotkanie całego Konsorcjum JA PreventNCD, tj. przedstawicieli wszystkich państw członkowskich UE, oraz Drugie Spotkanie Konsorcjum UE ds. Prewencji Raka i Innych Chorób Niezakaźnych (EU-CNCD). Spotkanie ma na celu stworzenie platformy wymiany wiedzy oraz wdrażania naukowych odkryć w praktyczne rozwiązania polityczne i zdrowotne.
Organizatorami wydarzenia są Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego w Norwegii oraz Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Słowenii. W wydarzeniu weźmie udział około 400 uczestników, w tym przedstawiciele instytucji państwowych, organizacji rządowych i pozarządowych, krajowi i zagraniczni eksperci oraz naukowcy zajmujący się zdrowiem publicznym.
Wydarzenie w Katowicach będzie okazją do przedstawienia postępów projektu, a także dyskusji na temat wyzwań zdrowia publicznego, które dotyczą uczestników różnych pakietów roboczych. Spotkanie umożliwi również nawiązywanie współpracy oraz dzielenie się doświadczeniami z innymi partnerami projektu. Celem jest poprawa spójności działań w ramach projektu oraz promowanie wyższej jakości wyników naukowych i ich praktycznego zastosowania.
Termin Konferencji zbiega się z finałem Polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, co stwarza unikalną okazję do połączenia priorytetów prezydencji z międzynarodową dyskusją o zdrowiu publicznym w zakresie skutecznej profilaktyki onkologicznej i wzmocnieniu współpracy na poziomie europejskim. Z wielką satysfakcją informujemy, iż Minister do spraw Unii Europejskiej - Adam Szłapka, podjął decyzję o przyznaniu patronatu polskiej prezydencji naszemu wydarzeniu.
Projekt JA PreventNCD realizuje holistyczne podejście do zdrowia, które uwzględnia różne czynniki wpływające na zachorowalność na choroby niezakaźne. Podkreśla, że zdrowie nie jest wynikiem tylko indywidualnych wyborów, ale także polityk prowadzonych w różnych sektorach, które mogą mieć wpływ na styl życia, dostęp do opieki zdrowotnej, warunki pracy czy środowisko.
Projekt JA PreventNCD to krok ku bardziej sprawiedliwemu systemowi opieki zdrowotnej, w którym każdy obywatel ma równy dostęp do działań profilaktycznych, niezależnie od miejsca zamieszkania czy statusu społeczno-ekonomicznego. Dzięki połączeniu sił i doświadczeń na poziomie międzynarodowym, projekt ma szansę stać się istotnym fundamentem w walce z chorobami niezakaźnymi w Europie.
Więcej informacji o projekcie można znaleźć na stronie: https://preventncd.sum.edu.pl.
