Wiele osób zastanawia się po co są im badania profilaktyczne. Przecież są zdrowi! I bardzo dobrze że tak jest. Jednak wiele chorób przychodzi niezauważalnie. Profilaktyka pozwala je wykryć bardzo wcześnie co znacznie wpływa na szybkość leczenia i zwiększa możliwości powrotu chorego do pełni zdrowia. Dlatego tak ważne jest to by nie lekceważyć wykonywania tych badań.
Badania profilaktyczne są bezpłatne, refundowane przez NFZ. Wystarczy posiadać skierowanie, które można uzyskać od lekarza pierwszego kontaktu. Po otrzymaniu wyników należy udać się z nimi do lekarza rodzinnego, który podda je ocenie, powie czy są w normie a także co z nich wynika.
Ważne jest również to, że jeśli posiadamy w rodzinie przypadki chorób np. nowotworów czy chorób przewlekłych to znajdujemy się w grupie ryzyka. Oznacza to, że powinniśmy niektóre badania kontrolne wykonywać częściej. To samo dotyczy osób, które są uzależnione np. od tytoniu czy alkpholu. Powinny one zwrócić szczególną uwagę na badania związane z układem oddechowym - badania spirometryczne (pomagają sprawdzić pojemność płuc) czy RTG klatki piersiowej.
Badania profilaktyczne kobiet jak i mężczyzn zależne są od ich wieku, stanu zdrowia oraz uwarunkowania genetycznego. Inne badania są skierowane dla młodzieży, a inne dla ludzi dorosłych, czy w starszym wieku. Więcej na temat profilaktyki w wojewódzdtwie śląskim znajduje na stronie NFZ.
Kobiety o wiele częściej cierpią na migreny i anemię. Ponadto kobietom dużo częściej doskwierają skutki życia w permanentnym stresie. Nie są im obce również choroby krążenia. Badania profilaktyczne powinny też obejmować je w zakresie kobiecych nowotworów - rak piersi, rak szyjki macicy czy nowotór jajnika.
Mężczyźni są bardziej narażeni na bezdech senny i na chorobę wieńcową oraz na choroby związane z metabolizmem takie jak: cukrzyca, nadciśnienie i wysoki poziom lipidów we krwi – jest to zazwyczaj związane z otyłością brzuszną. Wśród mężczyzn jest znacznie wyższy stopień zachorowań na raka płuc i jelita grubego. Ważne jest to żeby wykonywali również badania profilaktyczne, które są ukierunkowane na wykrywanie raka jąder i prostaty.
Poniżej znajdują się badania profilaktyczne które powinno się wykonywać z podziałem na wiek i płeć:
Badania profilaktyczne dla osób w wieku 20+
Rtg klatki piersiowej - raz na 5 lat
Pomiar stężenia cholesterolu we krwi (Lipidogram) oraz jego frakcji HDL i LDL, a także trójglicerydów - raz na 5 lat.
Podstawowe badania profilaktyczne: morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi oraz badanie ogólne moczu - raz na 2 lata.
Pomiar ciśnienia tętniczego oraz ogólne badanie u lekarza internisty - raz w roku.
Kontrola stomatologiczna oraz oczyszczenie zębów z osadu - raz na pół roku.
Samobadanie piersi, między 6 a 9 dniem cyklu - co miesiąc (kobiety).
Badanie ginekologiczne i cytologia - raz w roku (kobiety).
Badanie jąder przez lekarza (pod kątem raka jądra) – raz na 3 lata (mężczyźni).
Samobadanie jąder (czy nie zwiększyły objętości, nie są bolesne, czy nie ma wyczuwalnych guzków) - raz w miesiącu (mężczyźni).
Badania profilaktyczne dla osób w wieku 30+
Badanie u lekarza ogólnego, kontrola wagi, pomiar obwodu w pasie i pomiar ciśnienia tętniczego - raz w roku.
Kontrola wzroku u okulisty i badanie dna oka (osoby z wadą wzroku zgodnie ze wskazaniami lekarza, mężczyźni z cukrzycą lub nadciśnieniem raz do roku) - raz na 5 lat.
Pomiar stężenia cholesterolu we krwi (Lipidogram) oraz jego frakcji HDL i LDL, a także trójglicerydów (Kobiety z rodzin w których przodkowie cierpieli na choroby krążenia oraz kobiety z nadwagą, raz do roku)- kobiety raz na 5 lat, mężczyźni raz na 2-3 lata
Morfologia, OB - raz na 1-2 lata
Stężenie glukozy oraz ogólne badanie moczu - raz w roku.
Kontrola stomatologiczna i czyszczenie zębów z osadu - raz na 6 miesięcy
Prześwietlenie płuc (Rtg) - raz na 1-2 lata (palacze raz w roku lub według wskazań lekarza).
USG przezpochwowe narządów rodnych - raz na 10 lat (kobiety).
USG piersi, a po 36 roku życia mammografia - raz na 5 lat (kobiety).
Badanie ginekologiczne i cytologia - raz na rok (kobiety).
Pomiar ciśnienia tętniczego i ogólne badanie u lekarza internisty - raz w roku.
Samobadanie piersi - co miesiąc (kobiety).
Badanie poziomu elektrolitów (zwłaszcza sodu i potasu) - raz na 3 lata (mężczyźni).
Badanie jąder przez lekarza - raz na 2-3 lata (mężczyźni).
Samobadanie jąder - raz w miesiącu (mężczyźni).
Badania profilaktyczne dla osób w wieku 40+
Ogólne badanie lekarskie, kontrola wagi, pomiar obwodu w pasie i pomiar ciśnienia tętniczego - raz w roku.
Badanie słuchu - raz na 2-3 lata.
EKG - raz na 2-3 lata.
Rtg klatki piersiowej - (palacze raz w roku lub według wskazań lekarza) raz na 2 lata .
Pomiar stężenia cholesterolu we krwi (Lipidogram) oraz jego frakcji HDL i LDL, a także trójglicerydów (Kobiety z rodzin w których przodkowie cierpieli na choroby krążenia oraz kobiety z nadwagą, raz do roku) - raz na 2 lata.
Kontrola wzroku u okulisty i badanie dna oka oraz ciśnienia śródgałkowego - raz na 1-2 lata.
Podstawowe badania profilaktyczne (morfologia, OB,poziom glukozy we krwi i ogólne badanie moczu) - raz w roku.
Badanie stomatologiczne i czyszczenie zębów z osadu - raz na pół roku.
USG przezpochwowe narządów rodnych, USG piersi i mammografia - raz na 2-3 lata (kobiety).
Badanie ginekologiczne i cytologia - raz w roku (kobiety).
Badanie poziomu hormonów tarczycy - raz na 10 lat (kobiety).
Samobadanie piersi - raz w miesiącu (kobiety).
Badanie jąder przez lekarza - raz na 3 lata (mężczyźni).
Badanie poziomu elektrolitów - raz na 3 lata (mężczyźni).
Kontrola prostaty za pomocą badania per rectum - raz w roku (mężczyźni).
Badanie na obecność krwi utajonej w kale - raz w roku, po skończeniu 45 lat (mężczyźni).
Samobadanie jąder - raz w miesiącu (mężczyźni).
Badania profilaktyczne dla osób w wieku 50+
Badanie ogólne u lekarza, kontrola wagi, pomiar obwodu w pasie oraz USG jamy brzusznej - raz w roku.
Badanie okulistyczne (badanie dna oka, pomiar ciśnienia śródgałkowego) - raz w roku
Badanie słuchu - raz na 2-3 lata.
Badanie stomatologiczne i czyszczenie zębów z osadu - raz na pół roku.
Badanie densytometryczne (gęstości kości) - raz, po 65 roku życia, później według wskazań lekarza.
Kolonoskopia, czyli badanie endoskopowe jelita grubego - raz na 5 lat.
Badanie poziomu hormonów tarczycy - kobiety co roku, mężczyźni raz na 1-2 lata.
EKG - raz w roku.
Podstawowe badania profilaktyczne (morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi oraz ogólne (badanie moczu) a także lipidogram - raz w roku.
Badanie ginekologiczne i cytologia oraz USG narządów rodnych - raz w roku (kobiety).
Oznaczenie poziomu hormonów płciowych we krwi - raz na kilka lat (kobiety).
Mammografia - raz na 2 lata (kobiety).
Badanie jąder przez lekarza - raz na 3 lata (mężczyźni).
Badanie poziomu elektrolitów i oznaczenie stężenia andrgenów we krwi - raz na 3 lata (mężczyźni).
Badanie prostaty per rectum oraz oznaczenie antygenu PSA - raz w roku (mężczyźni).
Samobadanie jąder - raz w miesiącu (mężczyźni).
Autor: Cecylia Leks/mm/
