Program "Czyste Powietrze" funkcjonuje już od 5 lat.
W tym czasie z dotacji między innymi na likwidację kopciuchów skorzystało w Polsce 680 tysięcy beneficjentów, z czego najwięcej w województwie śląskim. Jakie są mocne i słabe strony programu antysmogowego? Po wielu latach udało się zlikwidować bombę ekologiczną w stawie Kalina w Świętochłowicach. Wokół zbiornika można już bezpiecznie spędzać czas. Z Tomaszem Bednarkiem, prezesem Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach rozmawia Łukasz Łaskawiec.
Program #CzystePowietrze funkcjonuje już od 5 lat. W tym czasie z dotacji skorzystało w Polsce 680 tysięcy beneficjentów. #RozmowaDnia z Tomaszem Bednarkiem, prezesem @WFOSiGWKatowice. pic.twitter.com/bLkEFSJc5n
— Radio Katowice SA (@radiokatowice) September 18, 2023
Dzień dobry. Moim i państwa gościem w Radiu Katowice jest dziś prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach Tomasz Bednarek. Dzień dobry panie prezesie.
Dzień dobry. Witam państwa.
W piątek, przed weekendem, oficjalnie udostępniono odwiedzającym staw Kalina w Świętochłowicach. Udało się zlikwidować ekologiczną bombę. Staw przed laty został bowiem zatruty pozostałościami po produkcji farb i lakierów z chorzowskiej fabryki. Teraz, rozumiem, jest tam bezpiecznie?
Tak wreszcie po wielu latach, to trzeba podkreślić, udało się ten problem rozwiązać. To jedna z największych bomb ekologicznych w regionie. Cieszę się, że po wielu latach i po wielu próbach podejścia do tego tematu, wreszcie to zadanie zostało zrealizowane. Duże, kosztowne zadanie, ponad 60 mln zł kosztowała realizacja tego zadania. Liczę na to -i widać, że efekty tej pracy już są-, że ten staw będzie teraz służył mieszkańcom. Będzie miejscem gdzie będzie można spędzić wolny czas, będzie takim miejscem rekreacyjnym dla mieszkańców. Taki był jeden z celów tego zadania, oprócz tego najważniejszego -likwidacji bomby ekologicznej, likwidacji zanieczyszczeń, remediacji stawu Kalina-, stworzenia miejsca dla mieszkańców. Widzimy że to się udało i wreszcie ten teren będzie służył mieszkańcom.
Wspomniał pan, że sprawa stawu Kalina w Świętochłowicach ciągnęła się latami. Dlaczego wcześniej nie udało się zrealizować tej inwestycji?
Trudno mi jednoznacznie wskazywać, jakie były powody, że ta inwestycja tyle lat trwała, tyle lat się ciągnęła. Ważne jest to, że wreszcie po wielu latach, wspólnie z prezydentem miasta Świętochłowice, z samorządem, udało się to zadanie doprowadzić do końca. Musieliśmy wcześniej przesuwać terminy, przesuwać realizację tego zadania, ale wreszcie jest zakończone i z tego należy się cieszyć. Myślę, że to dobrze wydatkowane środki, bo przywracają zdegradowany teren mieszkańcom i to jest najważniejsze, że ten teren, ten obszar w środku aglomeracji, prawie w centrum Świętochłowic, będzie służył mieszkańcom.
Przy stawie można już spacerować, spędzać czas, ale czy to już wszystkie prace jakie tam zaplanowano? Ten etap jest zakończony, ale czy przewidywany jest jakiś kolejny?
Ten etap zadania został zakończony. Te prace, które obejmował ten etap zadania, zostały w całości zrealizowane. To element odgrodzenia -można powiedzieć- taką specjalną zaporą od hałdy, która tam wokół nadal jest i funkcjonuje, remediacja stawu, likwidacja zanieczyszczeń, które znajdowały się w wodzie, rewitalizacja tego terenu. Ten etap został w całości zakończony i oddany do użytkowania.
Ta hałda z chemikaliami została odizolowana, ale czy w przyszłości jest planowane jej usunięcie? Czy jest to zbyt kosztowne zadanie?
To oczywiście jest problem, który jeszcze pozostaje. Niejedyny niestety w naszym regionie i w naszym kraju, takich poprzemysłowych pozostałości, historycznych można powiedzieć zanieczyszczeń powierzchni ziemi, do których z całą pewnością w pewnym momencie także trzeba się będzie przymierzyć, zarówno do tej hałdy, jak i innych pozostałych poprzemysłowych zanieczyszczeń, które w różnych miejscach, także naszego województwa się znajdują.
Panie prezesie w naszej rozmowie zmieniamy teraz temat. Program „Czyste powietrze” działa już pięć lat. W tym czasie z dotacji programu antysmogowego skorzystało 680 tysięcy beneficjentów w całym kraju. Uzyskali około 17 mld zł łącznie. Spora część tych, którzy skorzystali ze wsparcia na wymianę tzw. „kopciuchów”, to mieszkańcy województwa śląskiego.
Największa część beneficjentów programu „Czyste powietrze”, to mieszkańcy naszego województwa, bo to ponad 100 tys. wniosków złożonych w naszym województwie. Tu realizacja tego programu od samego początku idzie bardzo szybko. W tej chwili to około 500-550 wniosków składanych tygodniowo. Podobna ilość wypłat, która jest realizowana cały czas dla mieszkańców naszego województwa i to cieszy. Mamy pięciolecie programu „Czyste powietrze” i widzimy jak dużo udało się zmienić, jak wiele „kopciuchów” udało się wymienić. To pokazują także dane, że jakość powietrza w naszym województwie, w całym kraju, poprawia się i liczba dni z przekroczeniami w sezonie grzewczym, z roku na rok, zmniejsza się. Mieśmy od początku świadomość, że to nie będzie proces jedno-, dwu-, trzyletni. Program „Czyste powietrze” został rozpisany w perspektywie dziesięcioletniej i w tej perspektywie patrzymy na jego realizację. Widzimy, że jest możliwe aby tę walkę ze smogiem wygrać.
Tych starych pieców wciąż jest sporo więc należy je wymieniać. Czy po pięciu latach funkcjonowania programu „Czyste powietrze” można wskazać jego słabe i mocne strony?
Program cały czas jest monitorowany, program cały czas jest analizowany i przede wszystkim, to co myślę jest dużą zaletą tego programu, jest modyfikowany w miarę potrzeb. Jeżeli widzimy, że coś w tym programie idzie gorzej, widzimy że jest potrzebna jakaś zmiana, jeżeli widzimy że jest potrzebny jakiś nowy kanał dotarcia do mieszkańców, to wprowadzamy w tym programie takie zmiany.
W tym roku było wyższe dofinansowanie.
Dokładnie. Stąd można powiedzieć, że program ewaluuje w miarę potrzeb które są zgłaszane. Takie najważniejsze etapy tych zmian, to: wprowadzenie do programu gmin jako partnerów realizacji (Dzięki temu na terenie naszego województwa podpisaliśmy 143 porozumienia z gminami. Funkcjonują 143 punkty konsultacyjne), to w tym roku -tak jak pan redaktor wspominał- podniesienie poziomu dofinansowania, to wprowadzenie ścieżki bankowej dla tych, którzy chcą skorzystać dodatkowo z finansowania wkładu własnego ze środków kredytowych, to wprowadzenie zaliczkowej formy w płatności. Monitorujemy ten program i jeżeli widzimy, że coś wymaga zmiany, to wprowadzamy je na bieżąco. Stąd, myślę, ten program jest tak dostosowany i cały czas dostosowywany do potrzeb które są i które zgłaszają także mieszkańcy.
I na koniec jeszcze jeden temat panie prezesie. Z nowym rokiem szkolnym, który rozpoczął się kilkanaście dni temu, otwierają się kolejne „zielone pracownie”, których tworzenie finansuje właśnie Fundusz. Korzystają z tych pracowni uczniowie aby pogłębiać wiedzę z zakresu przyrody, geografii czy też geologii. Kolejna edycja programu jest przewidywana, a w tym roku jest otwieranych sto „zielonych pracowni”.
W tym roku sto „zielonych pracowni”. Wraz początkiem roku szkolnego, z początkiem września, jesteśmy już po pierwszych otwarciach tych pracowni. Kolejne sto sal lekcyjnych udostępnionych dla uczniów w naszym województwie, a łącznie to już ponad pięćset pracowni które funkcjonują. Nowoczesnych, innowacyjnych, niepowtarzalnych i bardzo dobrze wyposażonych, które mają na celu podnosić jakość nauczania w zakresie nauk przyrodniczych. Wiemy, że potrzeb nadal jest jeszcze wiele. Szkół, które nie mają takich pracowni w naszym województwie jeszcze jest sporo. Już teraz rozpoczynamy przygotowania do kolejnego roku. Przygotowujemy budżet Funduszu na kolejny rok i chcemy aby w tym budżecie także znalazły się środki na kolejne pracownie. Myślę, że jak co roku, z końcem roku ogłosimy kolejną edycję „zielonych pracowni”, aby na początku przyszłego roku, zweryfikować, przyznać dofinansowanie, by kolejny rok szkolny znowu rozpoczął się z nowymi pracowniami.
W Radiu Katowice będziemy oczywiście o tych pracowniach informować i o uruchomionym naborze. Moim i państwa gościem w Radiu Katowice był dziś prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach Tomasz Bednarek. Dziękuję za rozmowę.
Dziękuję panu. Dziękuję państwu.
Zawsze jesteśmy w centrum wydarzeń. Dyskutujemy o problemach ważnych dla kraju i regionu. Zadajemy trudne pytania, zmierzamy do sedna sprawy. Wykładamy kawę na ławę.
