22 lutego obchodzimy Europejski Dzień Ofiar Przestępstw.
Z adw. Romanem Kuszem, dziekanem Izby Adwokackiej w Katowicach, rozmawia Łukasz Łaskawiec.
Moim i państwa gościem w czwartkowy poranek jest Dziekan Izby Adwokackiej w Katowicach, adwokat Roman Kusz. Dzień dobry.
Dzień dobry.
Panie mecenasie dziś mamy w kalendarzu ważną datę, 22 lutego to Europejski Dzień Pomocy Ofiarom Przestępstw – inicjatywa stworzona przez Parlament Europejski w 1988 roku, która ma na celu wspieranie ofiar przestępstw, ale w Polsce trwa cały tydzień wydarzeń z tym związanych. W te wydarzenia zaangażowali się członkowie Izby Adwokackiej w Katowicach, udzielane są między innymi bezpłatne porady. Jak jest z zainteresowaniem?
Ja myślę, że zainteresowanie jest dosyć duże. Wynika to z tego, że to jest akcja cykliczna. Co roku mamy tydzień kiedy za darmo pomagamy osobom pokrzywdzonym, ale tak naprawdę to nie tylko tydzień. Tych okazji jest na pewno więcej i jeżeli ktoś ma zwykłą, życiową sprawę, trafi do adwokata, to tę pomoc na pewno uzyska.
To porozmawiajmy zatem o tym, z jakimi sprawami zgłaszają się osoby chętne i szukające tej pomocy?
Sprawy są bardzo różne. Czasami dotyczą rzeczy bardzo intymnych, gdy ktoś po cichutku chce się zwierzyć, zapytać czy coś może zrobić. Czasami są to osoby, które nadziały się telefonicznie na jakąś ofertę kupna/sprzedaży, bądź też na próbę wyłudzenia czy próbę oszustwa. Czasami są to kwestie spraw sąsiedzkich, jakiegoś nękania, stalkingu. Katalog spraw jest bardzo, bardzo szeroki. Ludzie ciągle nas zaskakują, tak jak życie nas zaskakuje na co dzień.
Spotkanie z prawnikiem to chyba taki pierwszy krok aby uzyskać pomoc? Często ludzie boją się o tym mówić, wstydzą się, żyją latami w strachu.
Tak, ale jest tajemnica adwokacka, która jest świętością dla nas, i wszystko co jest powiedziane zostaje w czterech ścianach kancelarii adwokackiej, więc tu nie należy się obawiać, że ktoś będzie nas podsłuchiwał, że ktoś się dowie o naszej rozmowie. Jest gwarancja komfortu dla każdego. Zwierzy się ze swoich problemów, uzyska odpowiedź na pytanie. Czy uzyska rozwiązanie? Pewnie nie zawsze, ale zawsze spróbujemy się wspólnie pochylić nad sprawą i znaleźć jakieś rozwiązanie, jakąś drogę wyjścia.
Panie mecenasie a czy prawo zawsze stoi po stronie pokrzywdzonych? Czy pokrzywdzeni są gospodarzami swoich praw?
To jest problem, że państwo wkroczyło -w ostatnich latach w szczególności- zdecydowanie w sferę ochronę gwarancji pokrzywdzonego pozbawiając go prawa gospodarowania własnymi uprawnieniami. Kiedyś było tak, że wniosek o ściganie który składał pokrzywdzony mógł zostać cofnięty, on decydował czy chce aby przestępca poniósł karę. Dzisiaj tak naprawdę to katalog spraw ściganych na wniosek jest dużo mniejszy, większość spraw jest ścigana z urzędu. A tam gdzie są sprawy wnioskowe, po złożeniu wniosku, pokrzywdzony już dalej nie ma wpływu na to co się będzie ze sprawą działo.
Czy adwokaci w Polsce oczekują jakiś zmian w tej kwestii?
Ja myślę, że byłby fajnie gdyby dzisiaj ustawodawca upodmiotowił pokrzywdzonych, czyli tak naprawdę dał im możliwość gospodarowania swoimi uprawnieniami, tak aby uzyskali w efekcie procesu, nie surową karę dla oskarżonego, ale coś dla nich – może przeprosiny, a może jakieś zadośćuczynienie finansowe, tak żeby mogli też współdecydować o losach procesu karnego.
Panie mecenasie chciałbym teraz zapytać o dzieci. To jest trudny temat. Najmłodsi także padają ofiarami różnych przestępstw zarówno seksualnych, jak i związanych z przemocą na przykład domową. W pandemii to niestety bardzo się uwidoczniło. Do prawnika się nie zgłoszą bo są za młodzi, ale jak mogą szukać pomocy? Jak my jako dorośli ludzie możemy zareagować jeżeli widzimy, że z dzieckiem dzieje się coś nie tak?
Ja myślę, że tu może to już nie jest kwestia pomocy adwokata, ale naszej wrażliwości, empatii. Myślę, że sąsiad może też powiadomić pomoc społeczną, może nawet dzielnicowego, policję, o pewnych nieprawidłowościach, które dostrzega. Tu się tak naprawdę nie ma czego obawiać, pewne rzeczy trzeba robić. Nawet jeżeli ktoś będzie nadwrażliwy, to lepiej być nadwrażliwym niż dopuścić do jakiejś wielkiej krzywdy tych dzieci, które same nie potrafią się bronić.
Szkoła chyba odgrywa też bardzo ważną rolę?
Ja myślę, że dobry pedagog to taki, który widzi więcej. Doświadczenie, obserwowanie pozwala mu na to żeby zareagować, wkroczyć. Ja myślę, że tak się pewnie dzieje, ale to jest kwestia bardzo indywidualna.
Czy my jako Polacy jesteśmy bardziej świadomi już tego, że po pomoc można się zwrócić, że nie trzeba ukrywać tych naszych problemów, tylko szukać wsparcia.
I tak, i nie. Myślę, że świadomość prawna społeczeństwa jest większa, ale z drugiej strony widzę że ludzie wolą szukać rozwiązania w Internecie, bo szybciej, bo ciekawiej, bo więcej odpowiedzi na pytania. Nie idą to kancelarii bo to wymaga zachodu, wymaga czasu, nawet jeżeli jest to tydzień pomocy bezpłatnej. Internet jest źródłem informacji, ale niestety też wielu przekłamań. Każda sprawa jest inna a w Internecie nie znajdziemy panaceum na wszystko.
Czyli zdarzają się osoby, które przychodzą do państwa i cytują jakieś informacje…
Oj, często.
…z portali internetowych lub grup facebookowych?
Tak i twierdzą, że to jest właśnie prawdziwe rozwiązanie bo tam to przeczytali i przychodzą poniekąd do kancelarii żeby się upewnić, że to co przeczytali w Internecie jest rozwiązaniem trafnym, a niestety często tak nie jest.
Panie mecenasie część osób też chyba rezygnuje z szukania pomocy bo obawia się tego, że jeżeli sprawa trafi do sądu to będzie ciągnęła się latami. Czy tego naprawdę można się obawiać?
Można.
Czy coś się zmieniło?
Można tego się obawiać. Niestety sprawy trwają czasami bardzo długo, ciągną się latami. Nie dają pewnego komfortu osobie pokrzywdzonej. Myślę, że cały czas pracujemy nad mediacją, aby ta mediacja była też jakimś sposobem zakończenia sporów. To byłoby najlepsze. Parę spotkań z mediatorem, protokół ugody, zamknięcie sprawy. Trzeba by zmienić oczywiście trochę przepisy, ale ta perspektywa długiego oczekiwania na końcowe rozstrzygnięcie, chodzenie do sądu, na pewno dla wielu ludzi może być czynnikiem, który powoduje że rezygnują z dochodzenia swoich praw.
Mediacja, jeżeli już do niej dojdzie, może potrwać kilka tygodni lub kilka miesięcy i wtedy spór jest zażegnany?
Można tak zrobić. Ja myślę, że ta mediacja może być bardzo pomocna. Niestety przepisy prawa karnego zostały troszkę zmienione w stosunku do tego co było parę lat temu i ta mediacja, nawet efektywna, nie daje takiego przełożenia na zakończenia sprawy karnej jakbyśmy chcieli, ale myślę, że jeżeli będziemy świadomi wartości mediacji, to te zmiany ustawowe nastąpią wkrótce.
Wracając do Tygodnia Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem chcę jeszcze zapytać o osoby, które się do państwa zgłaszają, i zgłaszały w poprzednich latach. Czy po takim pierwszym spotkaniu nie okazuje się, że jest ono ostatnim spotkaniem, temat gdzieś się rozmywa i te osoby nie szukają wsparcia i pomocy?
Bardzo różnie. Faktycznie czasami bywa tak, że ktoś przyjdzie, usłyszy to co chciał usłyszeć, wychodzi i nie wraca. Czasami jest tak, że uważa, że ta pierwsza rozmowa dała zaczątek i można tą drogą dalej podążyć. Adwokat wskazuje tę drogę i myślę, że zmierza to do dobrego rezultatu, czasami adwokat wskazuje jakie ruchy, jakie kierunki można wykonać, gdzie można skierować pismo, gdzie należy się udać. To też pomaga, aczkolwiek zawsze lepiej się zapytać -„Kto pyta nie błądzi” mówi stare przysłowie-, warto przyjść do adwokata, warto porozmawiać -szczególnie gdy teraz to nic nie kosztuje-, ta rozmowa może być bardzo wartościowa i może pomóc w trudnych sytuacjach.
To na koniec powiedzmy jeszcze słuchaczom Radia Katowice, jeżeli chcą skorzystać z bezpłatnej porady, gdzie mogą się zgłaszać w Katowicach czy też w innych miastach?
W różnych miastach, na terenie naszej Izby Adwokackiej, kancelarie przyjmują w swoich siedzibach, jest też możliwość umówienia się telefonicznego. Nawet w sprawach, takich które nie wymagają osobistej wizyty, można telefonicznie się skonsultować. Lista jest na stronie naszej Izby, na profilu facebookowym. Zapraszam na stronę adwokatura.katowice.pl, tam jest lista kancelarii, które są dla państwa dostępne, są wskazane siedziby, telefony, oraz godziny w których można się kontaktować.
I nie bójmy się szukać pomocy.
Nie.
Moim i państwa gościem w Radiu Katowice był dziś adwokat Roman Kusz - Dziekan Izby Adwokackiej w Katowicach. Bardzo dziękuję za rozmowę i spotkanie.
Dziękuję pięknie. Do widzenia.
Zawsze jesteśmy w centrum wydarzeń. Dyskutujemy o problemach ważnych dla kraju i regionu. Zadajemy trudne pytania, zmierzamy do sedna sprawy. Wykładamy kawę na ławę.
