Czy uchwała antysmogowa województwa śląskiego trafi do kosza?
Przepisy zakazują palenia w piecach trującym węglem brunatnym, tymczasem państwowa spółka Polska Grupa Energetyczna rozpoczęła jego sprzedaż. Tańszy surowiec ma niższą wartość opałową, więcej siarki i wody. O smogu, zdrowiu i przyszłości uchwały w regionie z marszałkiem województwa śląskiego Jakubem Chełstowskim rozmawia Łukasz Łaskawiec.
— Radio Katowice SA (@radiokatowice) October 17, 2022
[Łukasz Łaskawiec] Poniedziałkowym gościem Radia Katowice jest marszałek województwa śląskiego Jakub Chełstowski. Dzień dobry.
Witam serdecznie.
Panie marszałku zaczynamy od kwestii, najważniejszej dla nas i dla mieszkańców województwa śląskiego, od uchwały antysmogowej. Mnóstwo ludzi, niestety, uruchomi tej zimy nieużywane dotychczas piece. Do tego w państwowej spółce - Polskiej Grupie Energetycznej przywrócono sprzedaż zakazanego wcześniej i trującego węgla brunatnego. Używania tego paliwa zabrania uchwała antysmogowa. Czy w takim razie zostanie zmieniona?
Nie, nie będziemy zmieniać uchwały antysmogowej. Na pewno z mojej ręki taki projekt nie wyjdzie. Śląsk zmienił bardzo dużo by zmienić postrzeganie województwa. Środki, które zostały wydane na odnawialne źródła energii są bardzo duże i dużo tych instalacji zostało wymienionych. Z drugiej strony wpadlibyśmy w kłopoty z Komisją Europejską, gdzie negocjujemy końcówkę programu operacyjnego, czyli Fundusze Europejskie dla Śląskiego na lata 2021-2027, jesteśmy na ostatniej prostej. Wiem, że Małopolska będzie się musiała wycofać z tej uchwały, ponieważ Komisja jasno powiedziała, że w takim układzie wprowadzenie jakichkolwiek zmian w ustawie antysmogowej, powoduje, że te negocjacje zostają zawieszone. My nie chcemy iść tą drogą. Jesteśmy na końcówce. Z drugiej strony to też samorządy lokalne odpowiadają za wdrażanie uchwały antysmogowej i to na prezydentach, wójtach, burmistrzach spoczywa obowiązek realizacji tych zadań. Wiadomo, że ta sytuacja jest bardzo trudna. My, jako samorząd regionalny, nie będziemy podejmować takich inicjatyw żeby aktualizować tę uchwałę antysmogową. Osobiście uważam, że udało się dużo dobrego zrobić i co najciekawsze jesteśmy dostrzegani w całej Polsce. Do końca czerwca bodajże był zapis ustawowy żeby określić emisyjność budynków jednorodzinnych, te źródła ciepła, które są teraz stosowane, i okazuje się, że tzw. „kopiuchów” najmniej jest na Śląsku a najwięcej w zachodniopomorskim.
Panie marszałku czy w takim razie palenie węglem brunatnym w województwie śląskim będzie karane?
To już jest pytanie do samorządu lokalnego, do prezydentów, wójtów, burmistrzów, jak oni podejdą do tych spraw. Wiadomo, że teraz sytuacja jest trudna na rynku energii. Chociaż rząd zapewnia, że na pewno węgla nie zabraknie, co myślę bardzo cieszy. Z drugiej strony ta sytuacja tym bardziej pokazuje, że musimy tę transformację energetyczną przyspieszać. Musimy więcej środków inwestować w odnawialne źródła energii albo w takie nośniki energii, które są niezależne od tych sytuacji, które mają miejsce teraz na rynku. Koszt pozyskania tych nośników energii jest bardzo wysoki. Jestem przekonany, że ta zima jest zabezpieczona, strona rządowa ją zabezpieczyła, ale musimy przyspieszyć transformację i do tego będę gorąco zachęcał wszystkich. Z drugiej strony będziemy mieć środki, które są najwyższe w historii jeżeli chodzi o fundusze europejskie.
Zaraz o te środki zapytam. Na Śląsku powinno się zakazać palenia węglem do 2028-2029 roku, tak mówił pan w ubiegłym roku, te słowa pan podtrzymuje?
Myślę, że jednak trzeba utrzymać tę datę do 2030 roku. Panie redaktorze, trzeba też popatrzeć na to obiektywnie. Ostatnie trzy lata są najtrudniejsze w historii ostatnich trzydziestu lat. Pandemia, wojna, kryzys inflacyjny, kryzys energetyczny, można powiedzieć pięć plag przechodzi. Staramy się w tych trudnych czasach sobie radzić. Uważam, że radzimy sobie przyzwoicie. Oczywiście, nie wszystko działa idealnie. Trzeba mieć też dystans do tego co się dzieje. Nie wszystko zadziała we właściwy sposób, ale kto pół roku temu przypuszczał że będzie wojna na Ukrainie, która tak zmieni…
…pół roku temu już była wojna.
24 lutego. Zasadniczo patrząc, te procesy gospodarcze, te procesy energetyczne, procesy inflacyjne spowodowały, że –to co eksperci podkreślają- wojna jest punktowa na Ukrainie, ale ona w sensie gospodarczym, niestety rozlała się na cały świat. I to po prostu widać.
Panie marszałku przechodzimy do tematu zdrowotnego. Wojewódzki Śląski Szpital Specjalistyczny im. św. Barbary w Sosnowcu przygotowuje się do kolejnej dużej inwestycji. Za prawie 18 mln zł z budżetu województwa ma tam powstać jeden z najnowocześniejszych neurochirurgicznych bloków operacyjnych w Polsce. Co bezpośrednio zyskają sami pacjenci?
Po pierwsze ten blok już od lat wymagał remontu. Pamiętam moje spotkanie w 2019 roku z profesorami tego oddziału, bardzo ważnego oddziału. Może tych operacji tam nie ma w skali tysięcy, bo tam jest raptem 400 zabiegów czy 400 operacji rocznie, ale z drugiej strony są to w większości operacje ratujące życie, przywracające sprawność. Wszystkie operacje na mózgu to są operacje bardzo specjalistyczne, wymagające fachowej wiedzy. Zakup sprzętu, najnowocześniejszego w tej chwili na świecie, dla szpitala Św. Barbary w Sosnowcu, które jest takim centrum urazowym dla województwa śląskiego. Gdyby się coś złego się wydarzyło, to jest miejsce gdzie trafiają ci pacjenci w najcięższym stanie, więc jest to inwestycja potrzebna. Dzięki poczynionym zakupom będzie można robić operacje i w czasie rzeczywistym badać też pacjenta, stan tych organów, które podlegają operacji a więc to jest naprawdę XXI wiek. Tam łącznie środków będzie na kwotę 30 mln zł. Parę rzeczy zostało kupionych już wcześniej, już są używane, jeżeli chodzi o roboty, jeżeli chodzi o specjalistyczny sprzęt.
Kiedy inwestycja ma być gotowa?
Pod koniec przyszłego roku, przynajmniej są takie zapowiedzi, że będą bardzo mocno przyspieszać. Chcemy w budżecie województwa na 2023 rok jeszcze jakieś dodatkowe środki zaplanować żeby kompleksowo akurat ten oddział, i jeszcze sześć innych (…) dofinansować bardzo mocno (…) żeby ten najnowszy sprzęt leczył naszych pacjentów. W tak specjalistycznej dziedzinie, jaką jest neurochirurgia, to co najlepsze dla naszych mieszkańców, to jest absolutny priorytet.
Panie marszałku, wracamy jeszcze do tego budżetu dla województwa śląskiego, o którym pan już wspomniał, dobiegają bowiem negocjacje w sprawie budżetu do 2027 roku. Przeczytałem, że do naszego regionu ma trafić ponad 5 mld Euro i będą to środki m.in. na transformację energetyczną i walkę z niską emisją. Co jeszcze?
Przede wszystkim jest to największy budżet jeżeli chodzi o wszystkie regiony Unii Europejskiej. Nie ma takiego drugiego budżetu, jeżeli chodzi o regiony które są skupione w Unii Europejskiej, które są skupione w krajach poszczególnych, w Polsce jest 16 regionów. Jest to najwyższy budżet. 3 mld Euro, to jest polityka spójności, 2 mld Euro, to jest fundusz sprawiedliwej transformacji. Ja zawsze podkreślam, że ta transformacja to jest naprawdę wielkie wyzwanie, bo ona musi być, na dzień dzisiejszy widać, bardzo sprytna gospodarczo. My musimy te środki bardzo mądrze zainwestować.
Wiadomo na co dokładnie?
Tak. Jeżeli chodzi o Unię to widać, że cała Europa Zachodnia bardzo mocno uzależniła się od gazu ziemnego a Polska jest uzależniona od węgla. Myślę, że ten sezon, i ten rok to pokazuje bardzo dobitnie. Dlatego transformacja energetyczna, jeżeli chodzi o odnawialne źródła energii, musi przyspieszyć bo z pewnością tę równowagę zbilansuje. Największa suma lokacji środków, jeśli chodzi o te 5 mld Euro, właśnie 700 mln Euro jest na odnawialne źródła energii. Jest to największa w historii samorządu województwa śląskiego ilość środków, które chcemy przekazać dla samorządów, dla firm, na ten proces transformacji energetycznej. Oczywiście on się nie zakończy dzięki tym środkom, bo tych środków nadal będzie potrzeba dużo, dużo więcej. Ja tutaj liczę na to, że na szczeblu rządowym pojawią się też programy centralne, dzięki którym samorządy, firmy, mały, średni biznes, będzie mógł korzystać z tej transformacji. Dla Śląska jest bardzo ważny czynnik kosztowy, czyli energia bo śląskie przedsiębiorstwa produkcyjne na tym opierają swoją przewagę konkurencyjną, na tym czynniku kosztowym. Cieszą te zapowiedzi rządu odnoście stawek za megawatogodzinę. Uważam, że ten sezon będzie w jakimś stopniu uratowany, ale z drugiej strony musimy patrzeć dalej w przyszłość. Te środki na pewno na to będą służyły. Będą służyły na wsparcie sektora akademickiego, będą służyły na zakup nowych pociągów. Jeżeli chodzi o Koleje Śląskie planujemy zakup 9-10 nowych taborów bo też jest taka potrzeba poza tym jest transport bardzo ekologiczny i z roku na rok po covidzie wzrasta ilość pasażerów. To będą też inwestycje, to co powiedziałem, w naukę. Europejska Stolica Nauki, czyli miasto Katowice (…). Przekonaliśmy Komisję Europejską, że transformacja Śląska będzie się opierała na sektorze akademickim. Ponad 100 tys. studentów na Śląsku studiuje i to jest ta wartość dodana, która w najbliższych latach będzie zmieniała nasz region i musimy mieć środki na to żeby to wspierać. (…) Myślę, że to są te kluczowe komponenty. Myśmy je prezentowali w lipcu tego roku. Oczywiście one są szeroko rozbudowane, ale ostateczna decyzja Komisji, mam nadzieję, będzie na przełomie grudnia, i w tym momencie będziemy mogli pokazać od A do Z, że te nasze plany, które uzgodniliśmy ze stroną rządową, Komisja również zaakceptuje.
I o tej decyzji Komisji będziemy oczywiście informować. Moim i państwa gościem w Radiu Katowice był dziś marszałek województwa śląskiego Jakub Chełstowski. Dziękuję za spotkanie.
Dziękuję ślicznie.
Autor: Łukasz Łaskawiec, Marlena Barasińska /rs/mf/
Zawsze jesteśmy w centrum wydarzeń. Dyskutujemy o problemach ważnych dla kraju i regionu. Zadajemy trudne pytania, zmierzamy do sedna sprawy. Wykładamy kawę na ławę.
