Propozycja unijnego rozporządzenia metanowego budzi w Polsce duże kontrowersje.
Gdyby weszło ono w życie w obecnej formie 9 kopalń Polskiej Grupy Górniczej byłoby zagrożonych karami, które mogłyby pod znakiem zapytania postawić ich rentowność. O możliwym wpływie rozporządzenia na górnictwo w Polsce z Markiem Wesołym, nowym wiceministrem aktywów państwowych i pełnomocnikiem rządu ds. transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego rozmawia Łukasz Łaskawiec.
— Radio Katowice SA (@radiokatowice) March 10, 2023
Moim i państwa gościem w piątkowy poranek w Radiu Katowice jest nowy wiceminister aktywów państwowych i pełnomocnik rządu do spraw transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego Marek Wesoły. Dzień dobry.
Dzień dobry panie redaktorze. Dzień dobry państwu.
Panie ministrze już ponad tydzień na nowych stanowiskach, jakie decyzje udało się podjąć?
Panie redaktorze, przede wszystkim trzeba było po pierwsze zainstalować się w ministerstwie, po drugie w jakiś sposób zapoznać się z tym całym dorobkiem, który poprzedni minister prowadził, więc jakby to zapoznawanie się troszeczkę z rzeczywistością, ale też od razu najważniejsze wyzwania, czyli to co nas zaskakuje i z czym się musimy mierzyć. Najwięcej rozmów dzisiaj prowadzimy w kontekście tego rozporządzenia Unii Europejskiej odnośnie metanu bo to taka informacja, która nas zatrwożyła.
Emisja metanu to, obok emisji dwutlenku węgla, jedno z największych zagrożeń wpływających na przyspieszenie zmian klimatu. Unijna propozycja uregulowania tej pomijanej wcześniej kwestii budzi jednak wiele kontrowersji. Komisja Europejska chce ograniczenia emisji tego gazu. Górnicy mówią o wymuszeniu przedwczesnej likwidacji kopalń. Grożą nam też miliardowe kary nakładane na polskie kopalnie. Polska chce zmian w tej regulacji?
Polska chce zmian. Chcemy tych zmian dlatego, że tych zmian można dokonywać, ponieważ kiedy te przepisy pojawiły się odnośnie emisji metanu no to obejmowały wiele branż. Obejmowały górnictwo również, ale obejmowały kwestie z rolnictwem, z produkcją zwierzęcą, więc jakby ten wachlarz był szeroki. Myśmy patrząc wtedy na to byli przekonani, że musi to zostać złagodzone choćby tylko ze względu na to, że będzie to dotyczyło wielu krajów. Okazało się w między czasie, że ten interes taki lokalny pana Timmermansa zagórował i dzisiaj tego rolnictwa nie ma już w tym rozporządzeniu. Te branże są bezpieczne. Pozostały niestety kopalnie, pozostał węgiel a jako że Polska w 95% w Europie jest tym państwem, który wydobywa jeszcze surowiec, węgiel kamienny z tych kopalń metanowych, to zasadniczo to rozporządzenie uderza bezpośrednio głównie w Polskę.
Ile kopalń może być zamkniętych w najbliższych latach wskutek wejścia w życie rozporządzenia w takiej formie w jakiej jest aktualnie?
Panie redaktorze, żeby wszystkim to przybliżyć. Ta dyrektywa mówi w ten sposób, że ona pozwala na emisję 5 ton metanu do powietrza na każde 1000 ton wydobywanego węgla. Nasze kopalnie, szczególnie spółki PGG, nie osiągają dzisiaj takiej średniej. Nam potrzebnych jest 8. Taki kompromis na poziomie 8 ton metanu na 1000 ton wydobywanego węgla, więc do tego negocjacyjnie próbujemy dążyć. To nam pomoże jakoś funkcjonować. W przeciwnym wypadku aż 9 kopalń jest zagrożonych nie tyle zamknięciem, ale obłożeniem tymi olbrzymimi karami, a te kary przełożą się na to, że może się okazać ich funkcjonowanie nieekonomiczne.
Jak rozporządzenie musiałoby się zmienić według polskiego rządu aby możliwe było dalsze wydobycie węgla. Mówi pan o podniesieniu tych limitów do 8 ton tak?
Tak, mówię o podniesieniu limitu i dodatkowo mówię też o tym, bo tak jakby troszeczkę rozmywa się tę sytuację odnośnie węgla koksowego, mówi się że węgiel koksowy został jakby wycofany z tej dyrektywy, no nie do końca tak jest. Ten czas dla węgla koksowego po prostu został przedłużony, nie od roku 2027 a od 2031, więc wbrew pozorom te kopalnie węgla koksowego również mają się o co martwić. Dla nas istotne jest aby po pierwsze było to 8 ton metanu na 1000 ton wydobywanego węgla, a jeśli chodzi o węgiel koksowy no to wycofanie w ogóle tej dyrektywy, bo jeśli jest to dzisiaj dla Europy surowiec krytyczny, to trudno żeby go obciążać z tego tytułu jakimikolwiek karami jeśli ma zabezpieczać jednak przyszłość i bezpieczeństwo Europy pod kątem dostarczania stali.
Panie ministrze, ta unijna dyrektywa z pewnością wpłynie też na umowę społeczną z górnikami. Wymusi zmiany. Przypomnę, umowa społeczna zakłada systematyczne wygaszanie polskich kopalń węgla kamiennego w perspektywie do 2049 roku, ale zakłada też gwarancje osłon socjalnych dla górników.
Tak, panie redaktorze cały ten pakiet społeczny umowy, który wynegocjowaliśmy, który nie był łatwy. To był trudny proces. 9 miesięcy negocjacji. Ten dokument w tej chwili jest złożony w Komisji Europejskiej. Wniosek o notyfikację tej jakby pomocy publicznej, którego podstawą jest właśnie umowa społeczna, jest w trakcie notyfikacji. Trzeba też tutaj powiedzieć, że cały ten proces złożenia tego wniosku, na ten proces nałożyła się nam wojna, nałożyła się zmiana w ogóle kwestii surowcowych, kwestii bezpieczeństwa surowcowego, więc patrząc też na to postanowiliśmy przygotować aktualizację do tego wniosku, stąd brak tej notyfikacji, stąd troszeczkę wstrzymywanie się takie trochę celowe żebyśmy jak najlepsze warunki wynegocjowali z Unią Europejską. Unia też podchodzi ze zrozumieniem do tego. Unia jakby widzi, że poruszamy się dzisiaj -przynajmniej ci partnerzy z którymi rozmawiamy w kontekście notyfikacji- widzą, że to dzisiaj trudna sytuacja. Ustaliliśmy wstępnie, że czerwiec 2023 roku to taki termin w którym chcemy żeby domknąć kwestie i tej notyfikacji i aktualizacji. Mam nadzieję, że uda się to zrobić a na pewno chciałbym żeby to zostało domknięte do wyborów.
A jeżeli się nie uda do czerwca?
Panie redaktorze, jeżeli się nie uda, to będzie to kłopot, bo my już wiemy o tym, że informując Unię Europejską, my pewnego rodzaju pomoc publiczną dla kopalń PGG już jakby kontynuujemy. Robimy tą pomoc publiczną, oczywiście na podstawie tej umowy i na podstawie tego złożonego wniosku, ale wydaje mi się panie redaktorze, że kwestia notyfikacji tej umowy to jest tylko kwestia niuansów dotyczących tych ustaleń. Komisja wie o tym, że myśmy naprawdę wykonali olbrzymią pracę społeczną w dosyć pokojowych warunkach. To jest olbrzymia branża i tutaj jednak ten szacunek dla wykonywanej pracy ze strony partnera jakim jest Unia Europejska będzie, negocjacje odnośnie niuansów i domkniemy ten temat.
To na koniec jeszcze jedna kwestia. Na biurku prezydenta Andrzeja Dudy wylądowały ustawy dotyczące wiatraków na lądzie a także inwestycji w obiekty jądrowe. Czy ich przyjęcie wzmocni bezpieczeństwo energetyczne Polski? Czy kontrowersje wokół rozporządzenia, tej dyrektywy metanowej nie są zagrożeniem dla tego bezpieczeństwa energetycznego?
Panie redaktorze, wręcz jakby przeciwnie. Te wszystkie ustawy, które jakby budują tę energetykę, obok konwencjonalnej energetyki węglowej, one będą zwiększać bezpieczeństwo naszego kraju. My musimy jak najszybciej dochodzić do przede wszystkim budowy źródeł, które zastąpią nam źródła konwencjonalne, niech się rozwija OZE (odnawialne źródła energii), niech się rozwijają wiatraki, niech się rozwija fotowoltaika…
…czyli mówimy o elektrowni atomowej.
Mówimy o elektrowni atomowej. Na dzisiaj to jest dla Polski jedyna alternatywa jeśli chodzi o źródło konwencjonalne. Oczywiście drugim jest gaz, ale w moim przekonaniu, nie dla się 1:1 tych mocy węglowych przełożyć na gaz, bo my będziemy mieli olbrzymie problemy z jego dostarczaniem odcinając tutaj stronę wschodnią. Z tego tytułu, że będzie duże zapotrzebowanie, to ta cena gazu będzie olbrzymia, więc my musimy to dywersyfikować i ten atom dzisiaj dla Polaków jest absolutnie sprawą taką żeby transformacja dla nich była sprawiedliwa ze względu na wysokość cen energii.
Na jakim etapie są prace nad budową elektrowni atomowej?
Panie redaktorze są na etapie podpisywania umów, więc to jakby już jest bardzo, bardzo zaawansowany proces. Mamy partnerów technologicznych, mamy Amerykanów. Wydaje mi się, że naprawdę przyspieszyliśmy bo wiemy o tym, że tutaj za chwilę czas będzie grał olbrzymią rolę.
W którym roku powstanie elektrownia?
Mówimy o roku 2035 więc to jest 12 lat. Widzimy, że jednak mimo wszystko, jest to dużo. Dlatego ta dbałość jeszcze ciągle o górnictwo, o węgiel, o nasze kopalnie no bo bez tego nie będzie energetyki w Polsce.
I tutaj musimy zakończyć naszą rozmowę. Moim i państwa gościem w Radiu Katowice był dziś nowy wiceminister aktywów państwowych i pełnomocnik rządu do spraw transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego Marek Wesoły. Dziękuję za spotkanie.
Dziękuję państwu. Dziękuję panu.
Zawsze jesteśmy w centrum wydarzeń. Dyskutujemy o problemach ważnych dla kraju i regionu. Zadajemy trudne pytania, zmierzamy do sedna sprawy. Wykładamy kawę na ławę.
